Το ecogreennet.gr και η Άννα Ρούτση συμμετείχαν στην τόσο ιδιαίτερη περιπατητική περφόρμανς και μίλησαν με την δημιουργό της, Όλγα Ποζέλη
Στον ατμοσφαιρικό χώρο του Λόφος art project στην Κυψέλη, Σάββατο βράδυ, κλείνουμε τα μάτια και αφηνόμαστε στα κελαϊδίσματα, τιτιβίσματα και στους ήχους των πλασμάτων ενός φανταστικού δάσους.
Λίγο μετά θα μετέχουμε σε δύο…εντελώς ανορθόδοξες διαδραστικές παραστάσεις, ενώ, περιπλανώμενοι στα δωμάτια που το καθένα κρύβει διάφορες εκπλήξεις, ακούμε πολύ οικείους και ταυτόχρονα ανοίκειους διαλόγους. Στο τέλος, ο τεράστιος ζωγραφιστός ρινόκερος θα αλλάξει μορφή και υπεύθυνοι θα είμαστε εμείς!
Η Όλγα Ποζέλη και η Νοητή Γραμμή παρουσιάζουν μια ιδιότυπη περιπατητική παράσταση που θα ταξιδέψει σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους της Αθήνας. Ξεκίνησε στις 22 Μαρτίου από την γκαλερί Λόφος Art Project (Βελβενδού 39, Κυψέλη) και συνεχίζει τόσο εκεί, όσο και στη Νομική Βιβλιοθήκη (Σόλωνος 104,Παλαιό Χημείο).
Η performance έχει τίτλο «Κλιματική αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;» και όπως μαρτυρά ο τίτλος της δεν θέλει να χρησιμοποιήσει το φόβο ως παράγοντα κινητοποίησης. Ο φόβος άλλωστε είναι πιθανότερο να σε ακινητοποιήσει παρά να σε ενεργοποιήσει.
Ναι, η παράσταση έχει να κάνει φυσικά με την κλιματική αλλαγή, ενεργοποιεί την αίσθηση του κινδύνου, της ευθύνης, του επείγοντος, βάζει όμως στην εξίσωση και τη σάτιρα και το χιούμορ, κάτι που είναι μάλλον ασυνήθιστο ειδικά για μια τέτοια θεματική.
Λειτουργεί κάπως ομοιοπαθητικά, να παρακολουθείς την μία περφόρμερ να σου λέει πώς να αρνηθείς την κλιματική αλλαγή σε 5 απλά βήματα και την άλλη να σου απαγγέλει χαρούμενα ποιηματάκια για τα «χαριτωμένα ζωάκια» που μόλις έχεις δει σε φωτογραφίες να καταστρέφονται.
Η παράσταση δεν μιλά καθόλου για καταστροφή, δεν χρησιμοποιεί επιστημονικές αναλύσεις και στατιστικά στοιχεία, κι όμως έχει βασιστεί σε ευρεία έρευνα και μελέτη.
Όπως γράφει στο σκηνοθετικό της σημείωμα η Όλγα Ποζέλη:
«Η βία της κλιματικής αλλαγής είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή από όσους δεν την βιώνουν άμεσα. Ο Rob Nixon, στο βιβλίο του “Slow Violence and the Environmentalism of the Poor” (2011) ταυτίζει την κλιματική αλλαγή με τον “αργό θάνατο”. Αυτό είναι το είδος της βίας που συχνά είναι αόρατη ή παρεξηγημένη επειδή συμβαίνει σταδιακά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και παρ’ ότι αργή και σωρευτική, δεν παύει να είναι βία.
Η κυρίαρχη οπτική γλώσσα των μέσων ενημέρωσης για την κλιματική αλλαγή –η πολική αρκούδα, οι λιωμένοι παγετώνες– έχει αναπαραχθεί τόσο πολύ, που είτε προκαλεί τρυφερά συναισθήματα (η χαριτωμένη πολική αρκούδα) είτε μας κάνει να νιώθουμε ανίκανοι και ανήμποροι (οι λιωμένοι παγετώνες).
Μπορούν το θέατρο και η performance να προτείνουν νέους τρόπους θέασης και σκέψης, να φωτίσουν τυφλά σημεία και αδικίες, να ξεκινήσουν οικολογικές συζητήσεις, να θέσουν ερωτήματα και να αμφισβητήσουν τους κυρίαρχους ανθρωποκεντρικούς τρόπους αναπαράστασης;»
Μίλησα με την σκηνοθέτρια για την παράσταση και μου εξήγησε πώς ξεκίνησε η ιδέα:
«Πριν από δύο χρόνια, το Υπουργείο Πολιτισμού είχε θέμα την κλιματική αλλαγή στη δράση Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός. Οπότε ξεκίνησα την έρευνα, έπεσα με τα μούτρα στη βιβλιογραφία. Πάντοτε μελετάω τουλάχιστον ένα τρίμηνο για κάθε θέμα πριν το φέρω στην πρόβα.
Έτσι είχε γίνει και στην προηγούμενη δουλειά μου (η περσινή παράσταση «Δαγκώνει;»). Μελετώντας λοιπόν εντατικά, συγκλονίστηκα από αυτά που διάβαζα. Όλοι μας γνωρίζουμε κάποια πράγματα, συχνά γενικά και αόριστα, αλλά όχι λεπτομέρειες – εκτός αν έχει κάποιος εντρυφήσει πολύ στο θέμα.
«Το παράξενο είναι ότι με συγκλόνισαν οι στατιστικές και οι έρευνες, αλλά κατέληξα στη σκέψη ότι, για να καταφέρεις να ενεργοποιήσεις τους ανθρώπους που θα δουν την περφόρμανς, δεν έχει νόημα να μιλήσεις κι εσύ για στατιστικές και δεδομένα. Αυτά μιλούν στο μυαλό μας κι εγώ χρειαζόμουν να μιλήσω στη ψυχή, στο στομάχι, στο συναίσθημα.
Αυτό ήταν το ερώτημα. Πώς κάνεις τους ανθρώπους να ασχοληθούν με την κλιματική αλλαγή, ενεργοποιώντας αισθήσεις, χωρίς πληροφορία, ώστε να μπουν σε σκέψη και ίσως δράση».
Ρωτώ την κ. Ποζέλη για την περφόρμανς Πώς να αρνηθείτε την κλιματική αλλαγή σε 5 απλά βήματα. Σε αυτό το σκέλος της παράστασης… βρίσκουμε λύση σε όλα με πέντε απλά βήματα! Ανάμεσα σε αυτά; Μην βγαίνετε ποτέ από το σπίτι σας. Μην κάνετε παιδιά!
«Αυτό το κείμενο το διάβασα σε πρακτικά ενός συνεδρίου και επρόκειτο για την εισαγωγική ομιλία – περφόρμανς μιας καθηγήτριας πανεπιστημίου στο συνέδριο αυτό. Πρόκειται για την Darrah Cloud και το Πώς να αρνηθείτε την κλιματική αλλαγή σε 5 απλά βήματα. Την αναζήτησα, επικοινωνήσαμε και με χαρά μου παραχώρησε το κείμενό της για την παράσταση».
Ως προς τα Limericks, τα παράλογα κωμικά ποιηματάκια που ακούγονται σε άλλο σκέλος της performance, αυτά είναι δημιουργία του συγγραφέα Σάκη Σερέφα και υπάρχει από ένα για κάθε ταλαιπωρημένο ον του ζωικού βασιλείου, του οποίου τη φωτογραφία κρατάμε στα χέρια μας εμείς οι θεατές. Ένα από τα limericks για παράδειγμα, είναι αυτό: «Μια φάλαινα που άνοιξε μπουτίκ / ήθελε να τη βαφτίσει Μόμπι Ντικ / μα ένας συγγραφέας είπε ‘oh no, my dear, / είναι πιασμένο τ’ όνομα this year’ /κι η φάλαινα έβγαλε Πόπη τη μπουτίκ».
Η κ. Ποζέλη μου εξηγεί: «Έκλινε λίγο το βάρος στα ζώα, είναι από τα πολύ σημαντικά μας θέματα. Ζήτησα από τον Σερέφα να μου γράψει τα limericks, ένα πολύ συγκεκριμένο είδος στην αγγλόφωνη λογοτεχνία, πεντάστιχα με συγκεκριμένη δομή και ομοιοκαταληξία. Ήθελα να τα αντιπαραθέσω με ζώα που αργοπεθαίνουν.
Είναι μια αντίφαση, εμείς προχωράμε τη ζωή μας σαν να μη συμβαίνει κάτι και ταυτόχρονα συντελείται αυτή η καταστροφή, ο θάνατος των πλασμάτων. Ενώ εμείς συνεχίζουμε να ζούμε, χωρίς να τα παρατηρούμε».
Αυτό που προβληματίζει την σκηνοθέτρια είναι ότι θεωρούμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι μακριά, δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, γιατί «αν δεν το βιώσεις, δεν μπαίνεις σε πράξεις αντίστασης», όπως μου είπε.
Σε μια από τις αίθουσες όπου περιηγηθήκαμε, υπάρχουν πολλά φυτά, λουλούδια σε παρακμή, μαραμένα και ξεραμένα δέντρα. Σε εκείνο το σημείο, που ονομάζεται «Η κηδεία του δέντρου», ακούγονται υπόκωφα φωνές ανθρώπων που μιλούν για πολύ κοινότοπα πράγματα, άσχετα με το θέαμα.
Μου εξηγεί η κ. Ποζέλη:
«Υπάρχει μια αντίθεση εκεί, ανάμεσα στα γλαστράκια με τα μαραμένα φυτά και τα ξερά κλαδιά του δέντρου και στο μουσικό περιβάλλον που δημιούργησε ο Γιώργος Ανδριώτης.
Οι ήχοι παραπέμπουν σε ήχους κηδείας και ταυτόχρονα ακούς ανθρώπους να σχολιάζουν, να λένε κοινοτυπίες, όπως «κούκλο τον κάνανε», «αυτός ο παπάς μοιάζει με τον Κλούνεϊ», ή «του το ‘λεγα εγώ, μην καπνίζεις!».
Λένε κοινότοπα πράγματα, γιατί η ζωή είναι εκεί την ίδια στιγμή και προχωράει, ενώ κάποιος εκεί έχει πεθάνει. Οι άνθρωποι στέκονται για λίγο και μετά επιστρέφουν στη συνήθεια. Είναι ένα σχόλιο ειρωνικό, σκληρό».
Η παράσταση έχει μόλις ξεκινήσει, αλλά ήδη την έχουν παρακολουθήσει αρκετοί θεατές. Άραγε, ποιες ήταν οι αντιδράσεις που ξεχώρισε η δημιουργός της παράστασης, η οποία μάλιστα έχει τη δυνατότητα να δει έναν – έναν τους θεατές ως μέρος της περφόρμανς;
«Ήρθε μια κυρία που μου είπε ‘Μπορώ να σας αγκαλιάσω;’ και μια έφηβη που κάθισε απέναντί μου, όσο εγώ κελαηδούσα και καθώς κοιταζόμασταν, βουρκώσαμε.
Δεν είναι εύκολο να συμβεί η σύνδεση, αλλά όταν συμβαίνει, είναι όμορφο. Ήταν επίσης ένα νέο αγόρι που μου είπε ‘Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο. Είμαι ναυτικός σε δεξαμενόπλοια και είδα τώρα τις φωτογραφίες με τον πελεκάνο μέσα στα πετρέλαια και σκέφτηκα, τι κάνουμε;’ Μπήκε σε σκέψεις.
Είναι απρόσμενες οι αντιδράσεις και διαφορετικές οι στάσεις των ανθρώπων. Αλλά κάνω αυτό που πιστεύω ότι μπορεί να αγγίξει κάποιους και να τους βάλει σε σκέψεις».
Όλη η παράσταση εφιστά την προσοχή σε σημεία. «Ακούω τα πουλιά έξω απ’ το σπίτι μου, αλλά δεν επικεντρώνομαι. Γι’ αυτό προσπαθήσαμε να επικεντρωθούμε σε πράξεις, για να επισημάνουμε πώς θα ήταν ο κόσμος, χωρίς τα πλάσματα που κινδυνεύουν».
Στη Βιβλιοθήκη της Νομικής, όπου θα παρουσιαστεί τα επόμενα σαββατοκύριακα η παράσταση, υπάρχουν δυο μεγάλα αίθρια κι εκεί θα υπάρχει ένα ενδιαφέρον δρώμενο.
«Στον αίθριο χώρο έχουμε τοποθετήσει στρώματα και κουβερτάκια και το κοινό ξαπλώνει και παρατηρεί τον ουρανό. Ο ουρανός είναι εκεί επάνω κι εμείς δεν τον παρατηρούμε! Στην απογευματινή παράσταση είναι πολύ όμορφα, γιατί βλέπεις τον ουρανό της ημέρας και τα σύννεφα που ταξιδεύουν.
Το παράξενο και όμορφο είναι ότι σε εκείνο το σημείο περνούν και γλάροι. Επικεντρωνόμαστε στην ομορφιά της φύσης για να αναλογιστούμε πως μπορεί να τη χάσουμε».
Συντελεστές:
Σύλληψη/Σκηνοθεσία/Δραματουργία: Όλγα Ποζέλη
Κείμενα:
Darrah Cloud: Πώς να αρνηθείτε την κλιματική αλλαγή σε 5 απλά βήματα
Σάκης Σερέφας: Limericks
και κείμενα της ομάδας
Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Κωστής Δάβαρης
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Ανδριώτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Τσάκου
Performers (με αλφαβητική σειρά):
Ιζαμπέλλα Κυριαζή, Βίκυ Κυριακοπούλου, Γόνη Λούκα, Όλγα Ποζέλη, Βάσω Στρακαντούνα, Στέβη Φόρτωμα
Με την ευγενική συμμετοχή των φοιτητριών Ερμιόνη Βλάχου, Μαρία-Χριστίνα Δημητρίου, Ναταλία Σακάτου
Παραγωγή: Ομάδα Θεάτρου ΝΟΗΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
INFO
Επόμενες παραστάσεις:
29-30 Μαρτίου στη Νομική Βιβλιοθήκη, Σόλωνος 104,Παλαιό Χημείο (απογευματινή & βραδινή)
5-6 Απριλίου στην Νομική Βιβλιοθήκη, Σόλωνος 104, Παλαιό Χημείο (απογευματινή & βραδινή)
12-13 Απριλίου στη Νομική Βιβλιοθήκη,Σόλωνος 104, Παλαιό Χημείο (απογευματινή & βραδινή)
17-18 Μαΐου στην γκαλερί Λόφος Art Project, Βελβενδού 39, Κυψέλη
24-25 Μαΐου στην γκαλερί Λόφος Art Project, Βελβενδού 39, Κυψέλη
Ώρες παραστάσεων: 18:30 απογευματινή και 21:00 βραδινή
Διάρκεια: 70 λεπτά
* Για τις παραστάσεις στη Νομική Βιβλιοθήκη η Είσοδος ΑμΕΑ θα γίνεται από την οδό Μαυρομιχάλη
Τιμές εισιτηρίων:
15 ευρώ (γενική είσοδος)
10 ευρώ (φοιτητικό, ατέλειες ηθοποιών, άνεργοι & ομαδικό εισιτήριο για γκρουπ θεατών από έξι (6) άτομα και πάνω)
Η παράσταση «Κλιματική αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού
