Σύμφωνα με την έρευνα έχουν εντοπιστεί τρεις βασικοί οικολογικοί ισχυρισμοί

Καταγγελία στην ΕΕ κατέθεσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών BEUC σε συνεργασία με Ευρωπαϊκές Οργανώσεις Καταναλωτών από 13 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), για τη διερεύνηση των ζητημάτων που προέκυψαν από μελέτη σχετικά με αθέμιτες και παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές για την ανακυκλωσιμότητα προϊόντων από μεγάλες εταιρείες πλαστικών μπουκαλιών πόσιμου νερού.

Υπενθυμίζεται ότι η μελέτη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών BEUC πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την περιβαλλοντική μη κυβερνητική οργάνωση «Client Earth» και τον Περιβαλλοντικό Συνασπισμό για τα Πρότυπα «ECOS».

Όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση της ΕΚΠΟΙΖΩ, η βιομηχανία πλαστικών μπουκαλιών καταφεύγει σε οικολογικούς ισχυρισμούς για τα πλαστικά μπουκάλια συσκευασμένου νερού μιας χρήσης και συγκεκριμένα αναφέρει ότι είναι «100% ανακυκλώσιμα» ή/και «από 100% ανακυκλωμένο πλαστικό». Σύμφωνα με τη μελέτη, οι εν λόγω περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί είναι ασαφείς, ανακριβείς και αβάσιμοι, με αποτέλεσμα να προκαλούν σύγχυση και παραπλάνηση των καταναλωτών. Η συγκεκριμένη πρακτική προστατεύει τα κέρδη των εταιρειών σε βάρος των καταναλωτών, καθ’ ότι τους εμποδίζει να κάνουν σωστές επιλογές και να συμβάλουν στην πράσινη μετάβαση. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να θέσουν σαφείς κανόνες αναφορικά με τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των προϊόντων και τις τυποποιημένες αξιόπιστες μεθοδολογίες.

Ευρήματα ερευνών σε καταναλωτές, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, καταδεικνύουν ότι οι περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί έχουν αντίκτυπο στη συμπεριφορά τους. Τα πλαστικά μπουκάλια νερού είναι ένα από τα ευρωπαϊκά καταναλωτικά προϊόντα που αγοράζονται πιο συχνά και τα οποία αποτελούν μία ευρέως αναγνωρισμένη πηγή πλαστικής ρύπανσης και άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ωστόσο, η προώθησή τους είναι ευρέως διαδεδομένη λόγω της ανακύκλωσης που αναφέρουν στις συσκευασίες τους. Το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει κάποια εγγύηση ότι θα ανακυκλωθεί πλήρως μόλις βρεθεί στον κάδο των απορριμάτων. Ο μέσος Ευρωπαίος καταναλώνει περίπου 118 λίτρα εμφιαλωμένου νερού τον χρόνο και 97% αυτού του νερού περιέχεται σε πλαστικές συσκευασίες.

Οι ισχυρισμοί

Σύμφωνα με την έρευνα έχουν εντοπιστεί τρεις βασικοί οικολογικοί ισχυρισμοί:

  • Το «100% ανακυκλώσιμο»: Ο εν λόγω όρος στις πλαστικές φιάλες είναι ασαφής, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως από τη διαθέσιμη υποδομή για τη συλλογή του υλικού, την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας διαλογής και τις κατάλληλες διαδικασίες ανακύκλωσης. Το ποσοστό ανακύκλωσης για τις φιάλες των πόσιμων συσκευασιών PET εκτιμάται ότι είναι μόνο 50% στην ΕΕ και η πιθανότητα να ξαναγίνει μπουκάλι είναι περίπου το 30%.
  • Το «100% ανακυκλωμένο»: Ο ισχυρισμός εσφαλμένως υπονοεί πως ολόκληρο το μπουκάλι είναι κατασκευασμένο αποκλειστικά από ανακυκλωμένα υλικά. Είναι γεγονός πως τα καπάκια των μπουκαλιών δεν μπορούν να είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα υλικά σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ και οι ετικέτες, επίσης, σπάνια κατασκευάζονται από ανακυκλωμένο υλικό. Επιπλέον, η προσθήκη «ακατέργαστου» πλαστικού (δηλαδή μη ανακυκλωμένου πλαστικού) στο σώμα του μπουκαλιού είναι επίσης συνήθης πρακτική.
  • Χρήση πράσινων εικόνων: Η ανακύκλωση κλειστού βρόχου, τα πράσινα λογότυπα ή οι φωτογραφίες φύσης χρησιμοποιούνται στις μάρκες πολλών μπουκαλιών νερού σε όλη την Ευρώπη. Οι συγκεκριμένοι ισχυρισμοί προκαλούν μία ψευδή εικόνα περιβαλλοντικής ουδετερότητας και συνεχούς ανακύκλωσης της πλαστικής συσκευασίας. Επιπρόσθετα, δίνουν την εντύπωση πως τα μπουκάλια θα μπορούσαν να έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.

Οι οργανώσεις των καταναλωτών έχουν εκφράσει επανειλημμένα την αντίθεσή τους στο πράσινο -περιβαλλοντικό ξέπλυμα- greenwashing, με την παρουσίαση ψευδοοικολογικών χαρακτηριστικών και περιβαλλοντικών ισχυρισμών, καθ’ ότι αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στη μετάβαση προς μία βιώσιμη κατανάλωση. Επίσης, δεν συμβάλει στη βελτίωση σαφών, αξιόπιστων και συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων, ειδικότερα ως προς την ανακύκλωση των πλαστικών.

Οι Αρχές καλούνται να αναλάβουν δράση, στο πλαίσιο και της πρόσφατης ευρωπαϊκής νομοθεσίας, όσον αφορά την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση και να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες θα σταματήσουν να παραπλανούν και να βομβαρδίζουν τους καταναλωτές με παραπλανητικούς ισχυρισμούς.

  • Τα μέλη – καταναλωτικές οργανώσεις της BEUC που συμμετέχουν στη δράση είναι: VKI (Αυστρία), Асоциация Активни потребители (Βουλγαρία), CLCV (Γαλλία); Kuluttajaliitto – Konsumentförbundet (Φινλανδία). EKΠΟΙΖΩ & KEΠKA (Ελλάδα), Tudatos Vásárlók Egyesülete (Ουγκαρία), Altroconsumo (Ιταλία), Consumentenbond (Ολλανδία), DECO (Πορτογαλία), Spoločnosť ochrany spotrebiteľov (S.O.S.) (Σλοβακία), Zveza potrošnikov Slovenije (Σλοβενία), OCU (Ισπανία), FRC (Ελβετία).