Ο Σωτήρης Γεωργίου ασχολείται με τη δημοσιογραφία του σήμερα έντυπη, ραδιοτηλεοπτική και φυσικά….ψηφιακή!
Η δημοσιογραφία δεν περνάει τις καλύτερες μέρες της. Ξεκάθαρα. Και αυτό έχει πολλές αιτίες με σημαντικότερη, ότι ενώ η δύναμη του δημοσιογράφου είναι ο αναγνώστης – ή θα έπρεπε να είναι – στην πράξη μάλλον δεν αντιμετωπίζεται έτσι.
Με αφορμή όσα συνέβησαν τελευταία στο ποδόσφαιρο – και όχι μόνο – ερωτήθηκα σε μια ραδιοφωνική εκπομπή για το πως και το γιατί υπάρχουν διάφορες “γραμμές” και πολλοί δημοσιογράφοι κάνουν το άσπρο – μαύρο και τούμπαλιν. Οι απαντήσεις είναι απλές. Η δημοσιογραφία στην Ελλάδα “νοσεί”.
Η δημοσιογραφία είναι πρωτίστως λειτούργημα, όμως στην πράξη μόνο αυτό δεν είναι πια. Στις λεγόμενες καλοπληρωμένες δουλειές πρέπει να ακολουθείς τη “γραμμή” και επειδή έχω 30+ χρόνια στον χώρο, έχοντας περάσει από όλα τα μετερίζια, σας διαβεβαιώνω πως και παλαιότερα ίσχυε αυτό. Με μια διαφορά όμως. Δεν απαγορευόταν να γράψεις κάτι με κριτική σκέψη για την ομάδα ή το κόμμα που στήριζε το Μέσο που ήσουν, έντυπο ή ηλεκτρονικό. Αντιθέτως πανίσχυροι μιντιακοί όμιλοι ασκούσαν απρόσκοπτα την κριτική τους, ακόμα και στο κόμμα που κατά τα άλλα στήριζαν φανερά ή πιο διακριτικά. Δεν έκαναν το άσπρο – μαύρο και δεν χτύπαγαν κάτω από το τραπέζι την άλλη πλευρά, με ύπουλα μέσα.
Γιατί όμως άλλαξε η κατάσταση τόσο ριζικά τα τελευταία χρόνια; Για πολλούς λόγους. Η επικράτηση του διαδικτύου είναι μία προφανής αιτία. Ώθησε για παράδειγμα τον κόσμο στο ίντερνετ και τον έδιωξε από το έντυπο ή και από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Όμως ούτε το διαδίκτυο είναι ο μόνος «φταίχτης».. Γιατί και στο εξωτερικό για παράδειγμα που το διαδίκτυο πρωτοστατεί, η δύναμη της εφημερίδας παραμένει μεγάλη καθώς έχει ακόμα σοβαρές πωλήσεις ή αντίστοιχα μια ραδιοφωνική εκπομπή έχει χιλιάδες ακροατές. Οι ενημερωτικές ιστοσελίδες έχουν τη δική τους σημασία και σε κανονικές συνθήκες λειτουργούν συμπληρωματικά για έναν όμιλο, καθώς διαθέτουν μεγαλύτερη αμεσότητα, χρησιμοποιώντας και την εικόνα. Θεωρώ ότι όλα τα είδη ΜΜΕ έχουν την δική τους αξία και χρησιμότητα. Και δεν θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα του “α, αυτό είναι τζάμπα, πάω εκεί”.
Ο έντυπος Τύπος καταρρέει όχι μόνο λόγω του ίντερνετ, αυτό είναι σαφές. Και όχι μόνο επειδή πολλά ΜΜΕ επιβιώνουν σχεδόν αποκλειστικά από κρατική διαφήμιση ή ανήκουν σε συγκεκριμένους επιχειρηματίες και πρέπει να ακολουθούν πιστά την σκληρή τους γραμμή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η δύναμη της παραδοσιακής εφημερίδας για παράδειγμα είναι φανερή και σήμερα. Στα πολιτικά γραφεία π.χ. θα δεις την καθημερινή εφημερίδα, την εβδομαδιαία, τη μηνιαία, την ειδική έκδοση. Το περιοδικό αντίστοιχα. Και σε έναν Δήμο, σε έναν Οργανισμό, σε μια μεγάλη εταιρεία. “Το έγραψε η εφημερίδα” έλεγαν παλιά και αυτό δεν έχει χάσει ακόμα την αξία του και οφείλουμε να το διαφυλάξουμε.
Άλλωστε η εφημερίδα είναι κάτι χειροπιαστό, μπορείς να τη μυρίσεις, να νιώσεις το μελάνι στα δάχτυλά σου και σίγουρα θα αλλάξει πολλά χέρια σε μια μέρα. Διατηρεί, παλεύοντας ακόμα και στο δικό μας ψηφιακό σήμερα, την αξιοπιστία της, ασχέτως αν δοκιμάζεται και αυτή από διάφορα…συμφέροντα. Ακόμα και ένας μεγάλος όμιλος που διαθέτει όλα τα Μέσα, έχει άλλη βαρύτητα αν γράψει κάτι η εφημερίδα του και άλλη ας πούμε αν το πει σε μια τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή ο δημοσιογράφος. Ανάλογα πρέπει να στηρίζονται και οι ειδικές εκδόσεις, όπως για τις τοπικές κοινωνίες για παράδειγμα, προβάλλοντας τα προβλήματα και τις σκέψεις των ίδιων των πολιτών.
Στη σημερινή Ελλάδα μερικοί όμιλοι, ορισμένα έντυπα, παλεύουν μόνα και ηρωικά. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί ο αναγνώστης έχει ξεχάσει ότι η δύναμη είναι αυτός. Όταν αγοράσει μια εφημερίδα δίνει δύναμη και στον εαυτό του. Σήμερα άλλωστε κοστίζει λιγότερο από έναν καφέ μια εφημερίδα! Με αυτόν τον τρόπο όμως, θα ενδυναμώσεις το έντυπο, γιατί ότι γραφτεί στην εφημερίδα έχει αξία, έχει παρεμβατικότητα, θα συζητηθεί. Στο διαδίκτυο μπορεί απλά να χαθεί. Και όχι μόνο αυτό, Ο δημοσιογράφος θα δεχθεί τις επιθέσεις των τρολ, την τοξικότητα και πάει λέγοντας. Κάποια στιγμή ο αναγνώστης πρέπει να επιλέξει. Δεν μπορεί να δίνει τόση δύναμη με λάικ και σχόλια και φόλοου στις ινφλουένσερ και σε τύπους που δεν προάγουν τίποτα πέραν της υποβάθμισης του πολιτισμού μας μέσα από τον δήθεν χαβαλέ.
Ταυτόχρονα ο Τύπος που έχει ως δύναμη τον αναγνώστη και διατηρεί την ποιότητα στη θεματολογία του, ακόμα και στο διαδίκτυο, μπορεί να προάγει αυτά που θέλει να υπηρετήσει με σοβαρότητα, εγκυρότητα και δημιουργική διάθεση. Η ψηφιακή ενημέρωση έχει τη δύναμη και τα εργαλεία για να διαδραματίσει το δικό της καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη εποχή, αρκεί να χρησιμοποιείται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύνεση.
Δυστυχώς η συνολική διαπίστωση είναι πως διανύουμε την εποχή που ο δημοσιογράφος για να έχει «δουλειά» θα πρέπει να είναι καλός δημοσιοσχετίστας και να εξυπηρετεί διάφορα συμφέροντα και όχι το λειτούργημα της δημοσιογραφίας. Αυτό που είναι σίγουρο και θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όλοι, είναι ότι το όποιο μέσο επιλέξεις για την ενημέρωσή σου αποκτά αξία και έσοδα τελικά χάρη σε σένα, άρα είναι στο χέρι σου να επιλέξεις να στηρίξεις τη δημοσιογραφία και τους ανθρώπους που την υπηρετούν ή απλώς…λόγια και εικόνες χωρίς καμία ουσία. Αποφάσισε τι θέλεις πραγματικά!
