Πρόκειται για καλλιέργειες που λειτουργούν σαν «καταβόθρες» για την απορρόφηση του επιζήμιου διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και ταυτόχρονα μπορούν να αποτελέσουν ένα είδος ιδιότυπης τράπεζας για τους παραγωγούς
Σε μια καλλιέργεια αμπέλου στη Βόρεια Ελλάδα κρύβεται ένα σημαντικό «όπλο» για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το ίδιο και σε δύο χωράφια σπαρμένα με δημητριακά και πατάτες στην Κύπρο και σε έναν κατάφορτο με μήλα οπωρώνα στη Βόρεια Μακεδονία. Οι καλλιέργειες αυτές λειτουργούν σαν «καταβόθρες» για την απορρόφηση του επιζήμιου διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και ταυτόχρονα μπορούν να αποτελέσουν ένα είδος ιδιότυπης τράπεζας για τους παραγωγούς, οι οποίοι θα μπορούν να απολαύσουν πρόσθετα έσοδα, χάρη στις «καταθέσεις» αερίων του θερμοκηπίου στα χωράφια τους. Ακούγεται πολύπλοκο, αλλά δεν είναι.
Η αγροτική γη και οι γεωργικές καλλιέργειες έχουν έτσι και αλλιώς τη δυνατότητα να δεσμεύουν CO2 από την ατμόσφαιρα. Και μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές, η δυνατότητα αυτή μπορεί να πολλαπλασιαστεί. Πώς; Μέσω της λεγόμενης «γεωργίας του άνθρακα» ή «ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας», η οποία προωθείται και υποστηρίζεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (η οποία παρέχει κίνητρα σε όσους παραγωγούς υιοθετούν πρακτικές που οδηγούν σε μεγαλύτερη δέσμευση άνθρακα), όσο και μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) και της στρατηγικής «Από το χωράφι στο πιάτο».
«Η γεωργία άνθρακα είναι το μέλλον. Η αγροτική γη έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύει άνθρακα και υπάρχουν τεχνικές που αυξάνουν αυτή τη δυνατότητα. Το ζητούμενο είναι τώρα πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα πιστοποίησης για την εφαρμογή της γεωργίας του άνθρακα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα -πέραν του περιβαλλοντικού οφέλους- να κινητοποιηθούν πόροι για τους αγρότες.
Πόροι που μπορούν να προέλθουν μέσω του Green Deal και της ΚΑΠ, αλλά και μέσω του Χρηματιστηρίου Ρύπων, ώστε στο μέλλον οι αγρότες ν’ αποκτήσουν πρόσθετο εισόδημα, όχι μόνο από το φιλικότερο προς το περιβάλλον προϊόν που θα διαθέτουν στην αγορά, αλλά και από το εισόδημα που θα κερδίζουν από τους ρύπους που δεσμεύει η γη (σ.σ. μέσω των λεγόμενων “πιστώσεων άνθρακα”)» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γρηγόρης Χατζηκώστας, αντιπρόεδρος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της Foodscale Hub, που δραστηριοποιείται στο χώρο της αγροδιατροφής και της μελέτης και υλοποίησης προγραμμάτων γεωργικής οικονομίας, συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι όμως οι αγρότες πρόθυμοι να επενδύσουν χρόνο και χρήμα για να εφαρμόσουν τις αναγκαίες πρακτικές; «Υπάρχει κάποια επιφυλακτικότητα μεταξύ των αγροτών, η οποία είναι εν μέρει δικαιολογημένη, αλλά πρέπει να γίνει σαφές ότι η γεωργία του άνθρακα προωθείται πανευρωπαϊκά, όπως και η ανάγκη για ένα ενιαίο σύστημα πιστοποίησης. Είναι το μέλλον που έρχεται και ήδη υπάρχουν κάποια εθελοντικά σχήματα στη Γαλλία, τη Γερμανία και τις σκανδιναβικές χώρες. Στην Ελλάδα οι προκλήσεις είναι αρκετές. Μεταξύ αυτών ο μικρός γεωργικός κλήρος, τα προβλήματα των συλλογικών οργανώσεων, το χαμηλό τεχνολογικό επίπεδο, αλλά και το γεγονός ότι ο αγροτικός κόσμος είναι περισσότερο προσαρμοσμένος σε ένα μοντέλο χαμηλής προστιθέμενης αξίας ως προς την τυποποίηση» συμπληρώνει, ενόψει εκδήλωσης για τη γεωργία του άνθρακα, που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της 30ής διεθνούς έκθεσης AGROTICA, αύριο, στις 17.00, στο συνεδριακό κέντρο «Ν.Γερμανός», με διοργανωτές την Enviromentrics, την AgroΑpps και το Foodscale Hub.
Πώς μπορούν οι αγρότες να δεσμεύουν περισσότερο CO2;
Ποιες είναι οι καλλιεργητικές τεχνικές που αυξάνουν τη δέσμευση CO2; Μεταξύ άλλων η αμειψισπορά, ήτοι η εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι, η οποία μπορεί να εμπεριέχει και την αγρανάπαυση, η φύτευση φυτών όχι για συγκομιδή, αλλά για εδαφοκάλυψη, η γεωργοδασοκομία και άλλες μορφές μεικτής γεωργίας, που συνδυάζουν ξυλώδη βλάστηση (δέντρα ή θάμνους) με συστήματα καλλιέργειας και/ή ζωικής παραγωγής στην ίδια έκταση, η προστασία των εδαφών από τη διάβρωση και η ενίσχυση του οργανικού άνθρακα του εδάφους σε υποβαθμισμένες αρόσιμες εκτάσεις γης, η στοχευμένη μετατροπή εκτάσεων υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας σε μόνιμους βοσκότοπους και η αποκατάσταση τυρφώνων και υγροτόπων, που μειώνει την οξείδωση των υφιστάμενων αποθεμάτων άνθρακα και αυξάνει το δυναμικό παγίδευσης άνθρακα.
H Foodscale Hub μεταξύ άλλων συμμετέχει ως συντονιστής εταίρος στο χρηματοδοτούμενο από το κοινοτικό πρόγραμμα «Horizon» τετραετές έργο «Carbonica», το οποίο έχει ως στόχο τη διασύνδεση των οικοσυστημάτων καινοτομίας της Ελλάδας, της Κύπρου και της Βόρειας Μακεδονίας, ως προς τη γεωργία δέσμευσης άνθρακα, με τη συμμετοχή όλων των μερών του τετραπλού έλικα (ήτοι της ακαδημαϊκής κοινότητας, των επιχειρήσεων, του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτών). Κατά τον κ.Χατζηκώστα, πρόκειται για ένα τετραετές (1/1/2023- 31/12/2026) πρότζεκτ, με επιστημονικό υπεύθυνο το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, που έχει επίσης ως στόχο τη δημιουργία κόμβων αριστείας σε Ελλάδα, Κύπρο, Βόρεια Μακεδονία, γύρω από τη γεωργία του άνθρακα.
Στο έργο συμμετέχουν 14 εταίροι από τις τρεις χώρες, καθώς και 20 εμπειρογνώμονες σε δραστηριότητες «brain gain», ενώ πάνω από 30 είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και οι ΜΜΕ, που επωφελούνται από τις υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης του επιταχυντή του CΑRBONICA. Μάλιστα, στο πλαίσιο του έργου δημιουργήθηκαν και επιδεικτικές καλλιέργειες: μια ετήσια (μπρόκολου) και τέσσερις πολυετείς (μηλιών, ροδακινιών, ελαιόδεντρων και αμπέλου) στην Ελλάδα, τρεις ετήσιες (κριθαριού, μπρόκολου και λάχανου) και δύο πολυετείς (μηλιών και αμπέλου) στη Βόρεια Μακεδονία και δύο ετήσιες (δημητριακών και πατάτας) και τρεις πολυετείς (αμπέλου, ελαιόδεντρων και εσπεριδοειδών) στην Κύπρο.
Στην αυριανή εκδήλωση θα μιλήσουν, εκτός από τον κ.Χατζηκώστα, οι δρ Ευστάθιος Κλωνάρης, καθηγητής του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μόσχος Κορασίδης, γενικός διευθυντής της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ελλάδας (ΕΘΕΑΣ), Απόστολος Σίσκος, Managing Partner της Envirometrics και δρ Εμμανουήλ Λεκάκης, chief agronomist της AgroApps, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει η Δρ Μάχη Συμεωνίδου, διευθύνουσα σύμβουλος της AgroApps
