Ο Σωτήρης Γεωργίου γράφει για τη δύναμη του βιβλίου, αλλά και την απουσία του από τη ζωή των σύγχρονων Ελλήνων
Παγκόσμια ημέρα βιβλίου προ ολίγων ημερών (https://www.sansimera.gr/worldays/17)
και ένας λόγος σκέψης και προβληματισμού για το πως και που πάμε τελικά σήμερα. Σε μια Ελλάδα κοιτίδα του πολιτισμού και των γραμμάτων που θα έπρεπε να είναι γεμάτη βιβλιοθήκες και κόσμο που να διαβάζει και να μελετάει όπως όλοι οι σοφοί της αρχαιότητας που από αυτούς ξεκίνησαν όλα! Κι όμως σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι της Ελλάδας ξημεροβραδιάζεται στην κραιπάλη ,στο ίντερνετ στα τηλεπαιχνίδια και βιντεογκέιμς και φυσικά στις ομάδες του στα αθλητικά! Όχι ότι είναι κακό αυτό, καθώς όλα χρειάζονται, αλλά από την άλλη μην πάμε στο άλλο άκρο. Δηλαδή να μην ανοίγουμε ένα βιβλίο και να χάνουμε όλη τη μέρα μας με ανούσια ή απλά διασκεδαστικά πράγματα.
Ακόμα και στην εποχή της καραντίνας μικρό ήταν το ποσοστό αυτών που έβαλαν το βιβλίο στην ζωή τους. Εδώ αρχίζει και η μεγάλη κουβέντα. Το βιβλίο είναι γνώση,αποθηκευμένη, συμπυκνωμένη, πολυεπίπεδη γνώση, Ασφαλώς υπάρχουν καλά βιβλία, βιβλία που σε βάζουν να σκεφτείς ,να συλλογιστείς,να αλλάξεις την ζωή σου προς το καλύτερο . Υπάρχουν και βιβλία απλά για να περνάς την ώρα σου. Όπως και να έχει το βιβλίο στο σλυνολό του είναι αποθηκευμένη γνώση γενεών και αιώνων ολόκληρων, που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά . Κάτι που στο μέλλον μάλλον θα γίνεται μέσα από την τεχνολογία. Αν και το βιβλίο δεν θα χάσει ποτέ την αξία του. Αλήθεια τι ωραία είναι η μυρωδιά του χαρτιού, ειδικά αν μπεις σε ένα παλιό βιβλιοπωλείο..
Δυστυχώς η Ελλάδα είναι πολύ πιο πίσω από τις περισσότερες χώρες στην αγορά βιβλίου και διαβάσματοςμ αν και υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα που δεν βλέπουμε οι περισσότεροι καθώς δεν επιθυμεί την προβολή της βασικά από τα social media. Μια Ελλάδα που διαβάζει και μορφώνεται και σκέφτεται και προοδεύει. Δυστυχώς το βιβλίο για πολλούς θεωρείται χάσιμο χρόνου! Αλλά ένα βιβλίο μπορεί να σου αλλάξει κυριολεκτικά την ζωή. Να σε βάλει να προβληματιστείς με την καλή την έννοια,να σκεφτείς και να πάρεις ώριμες αποφάσεις,ακόμα και να αλλάξεις την κοσμοθεωρία σου. Όταν έχεις μοναξιά ένα βιβλίο είναι σαν να έχεις έναν άλλο άνθρωπο δίπλα σου και να μιλάς μαζί του και πολλές φορές ανθρώπους υψηλής διάνοιας και νόησης. Το βιβλίο σε κάνει σοφότερο ,σου ανοίγει νέους ορίζοντες. Μπορεί ακόμα και να σε χαλαρώσει, όταν δεν θες κάτι βαθυστόχαστο.
Πας σε χώρες όπως η Σουηδία και βλέπεις κάτι βιβλιοθήκες κρατικές που έχουν τα πάντα και τον κόσμο να κάνει ουρές. Εδώ κάτι γίνεται τελευταία όπως και στο “Σταύρος Νιάρχος” που μπορείς να πας και να διαβάσεις ,αλλά μιλάμε για την Ελλάδα που έπρεπε να είμαστε εμείς το πρότυπο. Από την άλλη ο τρόπος ζωής στην Ελλάδα και η νοοτροπία στο σύνολο της δεν επικροτεί τον τρόπο ζωής του διανοούμενου. Ο Έλληνας σπάνια θα βάλει την αγορά ενός βιβλίου στις ανάγκες του, όταν στο εξωτερικό θεωρείται είδος “διασκέδασης” η αγορά και το διάβασμα ενός βιβλίου.
Παρότι η ψηφιακή εποχή που διανύουμε έχει αλλάξει άρδην τη σχέση μας με το βιβλίο και το διάβασμα γενικότερα για όσους ήμασταν φίλοι του, η τεχνολογία μπορεί να έρθει συμπληρωματικά, χωρίς να υποκαθιστά το βιβλίο στα χέρια μας, που δεν έχει καμία σχέση με το ηλεκτρονικό διάβασμα. Επίσης, ακόμα υπάρχει μια ελευθερία έκφρασης αρκετά μεγάλη στην βιβλιογραφία και εκεί θα βρεις απαντήσεις και μυστική γνώση για πολλά πράγματσ, που δημόσια στα σύγχρονα ΜΜΕ δεν θα βρουν απήχηση για πολλούς λόγους.
Πάμε πάλι στην Ελλάδα. Κοιτάζοντας διάφορες πρόσφατες σχετικά έρευνες διαπιστώνεις ότι το 50% των Ελλήνων δεν διαβάζουν ούτε ένα βιβλίο το χρόνο. Δηλαδή πάνω από 1 στους 2 Έλληνες αγνοεί το σημαντικότερο προϊόν πολιτισμού των ανθρώπων και του κόσμου. Στον αντίποδα, μόλις το 7,8% διαβάζει πάνω από 10 βιβλία κάθε είδους το χρόνο. Αν μάλιστα δούμε τα όχι πολύ πίσω επίσημα στοιχεία της Eurostat, νιώθουμε θλίψη καθώς την ίδια ώρα στην Ισλανδία το ποσοστό ανάγνωσης έστω ενός βιβλίου το χρόνο είναι 98%, δηλαδή όλοι, Στη Νορβηγία 90%, στη Σουηδία 84%, στη Γερμανία 73% . Συνολικά μόλις ένας στους 13 Έλληνες διαβάζουν έναν ικανοποιητικό αριθμό βιβλίων όπως 10 πχ!
Είναι βέβαια και θέμα διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Οι γονείς θα έπρεπε να μάθουν το παιδί τους να διαβάζει. Όχι ασφαλώς, πως είναι κάτι εύκολο. Το παιδί θα επηρεαστεί από το σχολείο του και τον περίγυρό του και πιο μετά στις σπουδές του . Βασικά είναι και να θες να ψαχτείς όπως λέμε ,να το έχεις μέσα σου. Όμως για να πας μπροστά χρειάζεται σκέψη, κριτική σκέψη και γνώση ,βαθιά γνώση. Τα βιβλία μπορούν να σου ανοίξουν τους ορίζοντες αυτούς και να αλλάξεις την ζωή σου. Άλλωστε η γνώση και φιλοσοφία των Ελλήνων εδώ και χιλιετίες άλλαξαν τον κόσμο σε μεγάλο βαθμό.
Σήμερα πόσοι Έλληνες αλήθεια έχουν διαβάσει τους αρχαίους φιλοσόφους μας; Ασφαλώς ελάχιστο τα ποσοστό σε σχέση με το εξωτερικό. Και κάτι ακόμα . Φυλάξτε τα βιβλία σας. Πολύ φοβάμαι ότι έρχεται όχι τόσο άμεσα πάντως,ένας νέος κόσμος που θα αλλάξει την ιστορία που ξέρουμε. Ήδη έχουμε τα πρώτα σημάδια αλλοίωσης ή αφαίρεσης της ιστορίας.Έρχονται πονηρές εποχές και μαζί με την τεχνολογία μπορεί σε κάποιες δεκαετίες πολλά βιβλία να απαγορευτούν ή να μείνουν σαν η μυστική γνώση για τις μελλοντικές γενιές που θα έχουν ίσως τηλεκατευθυνόμενη γνώση και μόνο και ελεγχόμενη δεξαμενή γνώσεως γενικότερα…
