Η έκτακτη σύνοδος κορυφής, που πραγματοποιήθηκε από τους ευρωπαίους ηγέτες προχθές, Δευτέρα, για να συζητηθούν τα σχέδια των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, δεν παρήγαγε άμεσα αποτελέσματα, με τους ηγέτες να είναι διχασμένοι στο ζήτημα της αποστολής ειρηνευτικών στρατευμάτων για την παρακολούθηση μιας ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία.
Οι ηγέτες επτά κρατών μελών της ΕΕ (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Ολλανδία, Δανία) και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε συναντήθηκαν το απόγευμα της Δευτέρας στο Παρίσι.
Η συνάντηση συγκλήθηκε με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για να καταβληθεί προσπάθεια να βρεθεί μια κοινή απάντηση αναφορικά με την ασφάλεια της ηπείρου, την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες αποπειρώνται να συνάψουν μια συμφωνία με τη Ρωσία για την Ουκρανία και την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ασφάλειας χωρίς τους Ευρωπαίους.
Σήμερα, εν μέσω παραπόνων από ηγέτες που δεν ήταν παρόντες τη Δευτέρα, ο Μακρόν φιλοξενεί μια νέα συνάντηση με στόχο να έχει μιλήσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας και με τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, ανακοίνωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του με περιφερειακές γαλλικές εφημερίδες, μεταξύ των οποίων οι Le Parisien, La Provence και Sud Ouest.
Με στόχο να επιταχύνει τη διαπραγματευτική διαδικασία με τη Μόσχα, η αμερικανική κυβέρνηση έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο που αποκλείει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία και κλείνει την πόρτα σε ενδεχόμενη συμμετοχή των ΗΠΑ σε μελλοντικές επιχειρήσεις διατήρησης της ειρήνης.
Στους διαδρόμους της εξουσίας στην Ευρώπη εκτιμάται ότι με τους όρους αυτούς η Ουάσινγκτον γυρίζει την πλάτη στους συμμάχους για να κάνει μια συμφωνία με τον Πούτιν.
Οι φόβοι για παραμερισμό της Ευρώπης ενισχύθηκαν από τη σπάνια συνάντηση χθες, Τρίτη, στη Σαουδική Αραβία ανάμεσα στους κορυφαίους διπλωμάτες της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Σύμφωνα με φωτογραφία που δόθηκε στη δημοσιότητα από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ άρχισαν συνομιλίες στο Ριάντ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – με το Κίεβο να απουσιάζει.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι στόχος των χθεσινών συνομιλιών ήταν να τεθούν τα θεμέλια για επίσημες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, καθώς και για μια μελλοντική συνάντηση ανάμεσα στον Τραμπ και τον Πούτιν. Δεν έχει οριστεί ημερομηνία για τη συνάντηση κορυφής των δύο προέδρων.
Να σταλούν στρατεύματα ή να μην σταλούν στρατεύματα
Ο κύριος στόχος της συνάντησης των ευρωπαίων ηγετών τη Δευτέρα ήταν να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική για το πώς θα αντιμετωπίσουν τον Τραμπ, ο οποίος έχει στόχο να εξαναγκάσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Πούτιν να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αναθέτοντας παράλληλα στους Ευρωπαίους να εξασφαλίσουν μια ειρηνευτική συμφωνία.
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Ρούτε συνόψισε τη συνάντηση λέγοντας ότι η Ευρώπη είναι «έτοιμη και πρόθυμη» να κάνει ένα βήμα για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία, καθώς και να επενδύσει πολύ περισσότερα στην άμυνα.
Ενώ οι ευρωπαίοι ηγέτες στο Παρίσι κάλεσαν για αύξηση των αμυντικών δαπανών, παρέμειναν εντούτοις διχασμένοι σχετικά με την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία για να στηρίξουν την εφαρμογή μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέρριψε τη συζήτηση για ειρηνευτικές δυνάμεις ως «εντελώς πρόωρη». Δήλωσε ότι «εκνευρίσθηκε» από συζητήσεις που αφορούν ενδεχόμενα αποτελέσματα ειρηνευτικών συνομιλιών οι οποίες δεν έχουν γίνει ακόμη, χωρίς να συμμετέχουν οι Ουκρανοί. «Για να το πούμε απερίφραστα, αυτό είναι πολύ ανάρμοστο», δήλωσε ο Γερμανός ηγέτης.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ χαρακτήρισε επίσης «πρόωρη» τη συζήτηση, υπογραμμίζοντας ότι ο πόλεμος συνεχίζεται και επιμένοντας ότι δεν υφίστανται ακόμα οι προϋποθέσεις για ειρήνη.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ υιοθέτησε παρόμοια προσέγγιση. «Δεν σχεδιάζουμε να στείλουμε πολωνικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αλλά θα παράσχουμε επιμελητειακή και πολιτική υποστήριξη σε χώρες που μπορεί να θέλουν να παράσχουν τέτοιες εγγυήσεις στο μέλλον», είχε πει ήδη πριν αναχωρήσει για το Παρίσι.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι περιέγραψε το ενδεχόμενο να αναπτυχθούν ευρωπαίοι στρατιώτες στην Ουκρανία ως «το πιο περίπλοκο και το λιγότερο αποτελεσματικό», ιδιαίτερα χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες «εγγυήσεις ασφαλείας» για το Κίεβο. Σύμφωνα με την ίδια, οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις θα κινδυνεύσουν με αποτυχία χωρίς τις κατάλληλες εγγυήσεις ασφαλείας. Ζήτησε να διερευνηθούν άλλες οδοί και πάνω απ’ όλα να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν δήλωσε πως η κυβέρνησή της είναι «ανοιχτή» στο ζήτημα των στρατευμάτων, όμως προειδοποίησε ότι ένα σημαντικό ζήτημα είναι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα στηρίξουν την Ευρώπη», στην περίπτωση που σταλούν στρατεύματα.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σχοφ δήλωσε πως «δεν είναι συνετό» να μην συζητείται η συμμετοχή σε μια ενδεχόμενη δύναμη στην Ουκρανία μετά τη σύναψη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Είναι σημαντικό «να στείλουμε τώρα το μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε», δήλωσε το βράδυ της Δευτέρας μετά τη συνάντηση. Νωρίτερα ωστόσο, ο Γκέερτ Βίλντερς του μεγαλύτερου κυβερνώντος κόμματος, του Κόμματος για την Ελευθερία (PVV), είχε εκφράσει την αντίθεσή του στην αποστολή ολλανδών στρατιωτών στην Ουκρανία.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ωστόσο, αντιλαμβανόμενος τη σημασία που έχει το να επιδείξει το Λονδίνο πως παραμένει δεσμευμένο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια μετά το Brexit, δήλωσε την Κυριακή πως είναι πρόθυμος «να βάλουμε τους στρατιώτες μας στο πεδίο, αν είναι απαραίτητο».
Η Γαλλία και η Σουηδία λέγεται πως εξέφρασαν επίσης την προθυμία τους να αναπτύξουν στρατεύματα.
Το Βέλγιο, αν και δεν ήταν παρόν στη συνάντηση της Δευτέρας, δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να συνεισφέρει στρατεύματα σε μια ενδεχόμενη αποστολή στην Ουκρανία.
Πλήγμα στην ευρωπαϊκή ενότητα
Το γεγονός ότι μόνο λίγοι ηγέτες της ΕΕ και της Ευρώπης έλαβαν πρόσκληση από τον πρόεδρο Μακρόν για τη συνάντηση στο μέγαρο των Ηλυσίων στο Παρίσι, θεωρήθηκε απ’ αυτούς που δεν προσκλήθηκαν πλήγμα στην ευρωπαϊκή ενότητα.
Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πίτερ Σιγιάρτο δήλωσε ότι οι χώρες, που μετείχαν στη συνάντηση της Δευτέρα στο Παρίσι, είναι χώρες που τάσσονται υπέρ του πολέμου ακολουθώντας τα τρία τελευταία χρόνια μια ριψοκίνδυνη στρατηγική και οι πολιτικές τους οδήγησαν στον κίνδυνο κλιμάκωσης στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Τη Δευτέρα, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο μίλησε στο τηλέφωνο με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα. Ο Σλοβάκος ηγέτης θεώρησε ότι η συμμετοχή των κορυφαίων εκπροσώπων της ΕΕ στη συνάντηση του Παρισιού χωρίς να έχουν οποιαδήποτε εντολή «δεν βοηθάει την εμπιστοσύνη στους κόλπους της ΕΕ».
Σύμφωνα με τον Φίτσο, η ΕΕ δεν έχει την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις για τη συμμετοχή ξένων στρατευμάτων στο έδαφος ενός άλλου κράτους και μια τέτοια κίνηση είναι δυνατή μόνο στη βάση απόφασης των αντίστοιχων οργάνων του ΟΗΕ ή στη βάση διμερών συμφωνιών ανάμεσα στην Ουκρανία και χώρες που θέλουν να αναπτύξουν στρατεύματα στο έδαφός της.
Η Σλοβενία είδε τη συνάντηση μερικών ευρωπαίων ηγετών τη Δευτέρα ως συνάντηση ευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ με επιρροή, την οποία θα έπρεπε να ακολουθήσει μια σύνοδος κορυφής της ΕΕ για να βρεθεί κοινός τόπος για το πώς θα φθάσουμε γρήγορα σε μια κατάπαυση του πυρός και σε διαρκή και δίκαιη ειρήνη.
Ο Τσέχος πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα δήλωσε ότι η συνάντηση του Παρισιού δεν θα αυξήσει το κύρος της Ευρώπης. Υπογράμμισε ότι περαιτέρω ανεπίσημες συναντήσεις «δεν θα οδηγήσουν πουθενά και η Ευρώπη δεν θα ληφθεί πιο σοβαρά υπόψη έπειτα από άλλο ένα δείπνο».
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο υποβάθμισε μάλλον το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκε στο Παρίσι, υπογραμμίζοντας πως η κυβέρνησή του βρίσκεται σε διαρκή επαφή με ευρωπαίους και διατλαντικούς εταίρους. Τόνισε επίσης τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των 27 ηγετών: «Όσο πιο ενωμένη και συντονισμένη είναι η ΕΕ, τόσο περισσότερο αποφασιστική θα είναι η δράση της».
Λαβρόφ: Η Ρωσία δεν θέλει να αναπτυχθεί ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία
Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ κι ο υφυπουργός του Αλεξάντερ Γκρούσκα απέρριψαν το ενδεχόμενο ανάπτυξης στρατευμάτων δυτικών κρατών στο έδαφος της Ουκρανίας, που συζητείται στην Ευρώπη.
«Με οποιοδήποτε προσωπείο κι αν εμφανίζονταν, θα επρόκειτο για βήμα κλιμάκωσης, όχι αποκλιμάκωσης», είπε ο υφυπουργός Εξωτερικών Γκρούσκα στο πρακτορείο ειδήσεων Interfax. Είπε ακόμη πως δεν θέλει να δει τους Ευρωπαίους να εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε χθες μετά τις συνομιλίες με αμερικανική αντιπροσωπεία με τον αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο στη Σαουδική Αραβία, ο ΥΠΕΞ Λαβρόφ επίσης χαρακτήρισε απαράδεκτη για τη Μόσχα την παρουσία στρατευμάτων κρατών-μελών του NATO στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο επισήμανε προχθές Δευτέρα πως θα εγείρονταν νομικά προβλήματα ως προς την ανάπτυξη αυτή. Η Ρωσία επέμεινε πως δεν θέλει να επιτραπεί να επιχειρήσουν δυνάμεις νατοϊκών κρατών στην ουκρανική επικράτεια.
Το τρέχον διάστημα γίνονται επαφές στην Ευρώπη για την ανάπτυξη ειρηνευτικής δύναμης που θα επιβλέπει την τήρηση δυνητικής ειρηνευτικής συμφωνίας στο έδαφος της Ουκρανίας. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε ήδη αρχίσει επαφές προς αυτό τον Δεκέμβριο. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ εξέφρασε προ ημερών τη βούλησή του να στείλει δύναμη του στρατού του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ουκρανία για αυτό.
Στη σύνοδο του Παρισιού προχθές Ευρωπαίοι ηγέτες φάνηκαν να διχάζονται για το ζήτημα· ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε τις επαφές για αυτό πρόωρες. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ επαναλαμβάνει στο μεταξύ τις τελευταίες ημέρες πως δεν έχει πρόθεση να στείλει δικές της δυνάμεις σε ειρηνευτικό ρόλο στην ουκρανική επικράτεια.
