Το πρωί της Παρασκευής (2/5), Ιταλοί πυροσβέστες τοποθέτησαν την καπνοδόχο από την οποία θα βγαίνει ο καπνός, μετά τις ψηφοφορίες των καρδιναλίων, στην Καπέλα Σιξτίνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο καπνός θα είναι μαύρος, όλες τις φορές που δεν θα επιτευχθεί η εκλογή νέου ποντίφικα και άσπρος όταν οι 133 καρδινάλιοι που θα λάβουν μέρος στο κονκλάβιο, θα καταφέρουν να εκλέξουν τον διάδοχο του Φραγκίσκου. Θα πρόκειται για τον διακοσιοστό εξηκοστό έβδομο νέο ‘Αγιο Πατέρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Από σήμερα, άρχισαν να γίνονται κάποιες «τεχνικές δοκιμές», με τις χημικές ουσίες που προσδίδουν σκούρο και άσπρο χρώμα στον καπνό.

Στο μεταξύ, στην Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζιόρε συνεχίζεται η προσέλευση των πιστών, οι οποίοι θέλουν να προσκυνήσουν τον τάφο του Φραγκίσκου. Μέρος του ιταλικού Τύπου αναφέρθηκε σε ένα πρόβλημα τεχνικής φύσεως, το οποίο αφορά τον τρόπο με τον οποίο αναγράφεται το όνομα του εκλιπόντα ποντίφικα, στα λατινικά, πάνω στο μάρμαρο του μνήματος. Υπάρχει, ουσιαστικά, πρόβλημα με την συμμετρία της επιγραφής. Το “a” του Franciscus, απέχει περισσότερο από το γράμμα που προηγείται και ακολουθεί, σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους χαρακτήρες.

Αναμένεται, τώρα, να εξακριβωθεί αν θα πρέπει να γίνει κάποια διορθωτική παρέμβαση, ή αν θα μείνει ως έχει. Σύμφωνα με την εφημερίδα Avvenire, των Καθολικών Επισκόπων Ιταλίας, η συγκεκριμένη ατέλεια δεν πρέπει να αλλάξει, διότι «το “a” αυτό συμπίπτει με το αρχικό γράμμα της λέξης αγάπη στα ιταλικά (Amore) και μπορεί να πρόκειται για ένα ακόμη δώρο του πάπα Φραγκίσκου».

Το Κονκλάβιο

Οι 133 καρδινάλιοι που απαρτίζουν το Κονκλάβιο θα εισέλθουν στην Καπέλα Σιξτίνα στις 7 Μαΐου προκειμένου να αρχίσει η διαδικασία του «λευκού καπνού» για την ανάδειξη του επόμενου Πάπα, μετά τον θάνατο του Φραγκίσκου.

Σήμερα υπάρχουν 252 καρδινάλιοι, εκ των οποίων 133 είναι επιλέξιμοι και αναμένεται να ψηφίσουν στο κονκλάβιο. Η ηλικία τους κυμαίνεται από 45 έως 99 ετών.

Ο Πάπας Φραγκίσκος επέλεξε 149 από τα τρέχοντα μέλη του Κολλεγίου, τα περισσότερα από τα οποία θα βοηθήσουν στην επιλογή του διαδόχου του ως καρδινάλιοι εκλέκτορες. Αν και οι καρδινάλιοι άνω των 80 ετών δεν μπορούν να ψηφίσουν στο κονκλάβιο, συμμετέχουν στις προ-κονκλάβιες συνεδριάσεις, που ονομάζονται γενικές συνελεύσεις, και μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή του διαδόχου.

Ακολουθούν μερικοί από τους καρδινάλιους που θα επιλέξουν τον επόμενο ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας, με κάποιους από αυτούς μάλιστα να συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν στη θέση του που άφησε κενή ο πάπας Φραγκίσκος.

Τα φαβορί για τη θέση του πάπα

Οι καρδινάλιοι που υπηρετούν στη Ρωμαϊκή Κουρία έχουν μεγάλη προβολή και επιρροή στο σώμα, με πρώτο τον καρδινάλιο Πιέτρο Παρολίν, υπουργό Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της παποσύνης του Πάπα Φραγκίσκου.

Σε αυτή τη θέση, ο Ιταλός είναι ένα από τα υψηλότερα ιστάμενα μέλη της Ρωμαϊκής Κουρίας, του σώματος που κυβερνά την Αγία Έδρα μαζί με τον Πάπα. Επειδή ο πρύτανης και ο αντιπρύτανης του Κολλεγίου των Καρδιναλίων είναι και οι δύο άνω των 80 ετών, ο 70χρονος Παρολίν θα διευθύνει το κονκλάβιο από το εσωτερικό της Καπέλα Σιξτίνα. 

Ο καρδινάλιος Ματέο Τζούπι, αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια, ξεκίνησε την επισκοπική του καριέρα ως βοηθός επίσκοπος της Ρώμης.

Ο 69χρονος Τζούπι είναι στενός συνεργάτης της επιρροής κοινότητας Sant’Egidio και, ως ιερέας, συνεργάστηκε με την καθολική λαϊκή ένωση για την επίτευξη ειρήνης στη Μοζαμβίκη. Ο Πάπας Φραγκίσκος επέλεξε τον έμπειρο μεσολαβητή ως απεσταλμένο του για την ειρήνη στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας το 2023. Όπως και ο Φραγκίσκος όταν ζούσε ακόμη στην Αργεντινή, ο Zuppi ήταν γνωστός ως ο «ιερέας του δρόμου», ο οποίος έδινε ιδιαίτερη προσοχή στους μετανάστες και τους άπορους ενώ δεν έδινε σημασία στο πρωτόκολλο και τις πομπώδεις εμφανίσεις. Στην Μπολόνια τον ξέρουν σαν «Πατέρα Ματέο» και για τις μετακινήσεις του συχνά χρησιμοποιεί ποδήλατο αντί για επίσημο όχημα. 

Ο Καρδινάλιος Λουίς Αντόνιο Τάγκλε , από τις Φιλιππίνες, συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση της Συνόδου για τους Νέους του 2019.

Ο 67χρονος καρδινάλιος είναι αντι-νομάρχης του Τμήματος Πρώτου Ευαγγελισμού της Διακαστηρίου για τον Ευαγγελισμό (πρώην της Συνάθροισης για τον Ευαγγελισμό) και προηγουμένως ηγήθηκε του φιλανθρωπικού δικτύου Caritas Internationalis, που συνδέεται με το Βατικανό. Ο ρόλος του απέκτησε μεγαλύτερη βαρύτητα όταν ο Πάπας Φραγκίσκος μεταρρύθμισε τη γραφειοκρατία του Βατικανού. Αν και έχει ποιμαντική, βατικανική και διοικητική εμπειρία, ο Τάγκλε θα ήταν από τους νέους για να εκλεγεί πάπας, με τους καρδιναλίους να προτιμούν ίσως έναν παλαιότερο υποψήφιο, του οποίου η παποσύνη θα ήταν πιο περιορισμένη. Ωστόσο, ο Τάγκλε είναι γνωστός ως καλός επικοινωνιολόγος και δάσκαλος, βασικά χαρακτηριστικά για έναν πάπα. 

Ο Καρδινάλιος Πίτερ Τέρκσον , 76 ετών, χαίρει μεγάλης εκτίμησης εντός και εκτός του Βατικανού, είναι πρύτανης της Παπικής Ακαδημίας Επιστημών και της Παπικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών.

Από την Γκάνα, ο πρώτος του ρόλος στο Βατικανό ήταν πρόεδρος του Παπικού Συμβουλίου για τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη από το 2009 έως το 2017. Στη συνέχεια, ο Πάπας Φραγκίσκος τον επέλεξε ως τον εναρκτήριο νομάρχη της Δικαστηρίου για την Προώθηση της Ολοκληρωμένης Ανθρώπινης Ανάπτυξης από το 2017 έως το 2021. Το γεγονός ότι προέρχεται από μία από τις πιο δυναμικές περιφέρειες της Εκκλησίας, που αντιμάχεται τις δυνάμεις του λαϊκισμού στην καρδιά της Ευρώπης, σίγουρα λειτουργεί υπέρ της εκλογής του. 

Στο κολέγιο συμμετέχουν 18 καρδινάλιοι εκλέκτορες από την Αφρική, 16 εκ των οποίων επιλέχθηκαν από τον Πάπα Φραγκίσκο, συμπεριλαμβανομένου του Καρδινάλιου Φρίντολιν Αμπόνγκο , αρχιεπισκόπου Κινσάσα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Υπερασπιστής της κοινωνικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής σφαίρας, ο 65χρονος καρδινάλιος έχει αναδειχθεί σε ηγέτη της Εκκλησίας στην Αφρική. Είναι πρόεδρος του Συμποσίου Επισκοπικών Διασκέψεων Αφρικής και Μαδαγασκάρης (SECAM). Το 2024, υπέγραψε μια δήλωση εκ μέρους των επισκοπικών διασκέψεων της Αφρικής και της Μαδαγασκάρης, αρνούμενος να ακολουθήσει τη δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου που επέτρεπε στους ιερείς να προσφέρουν ευλογίες σε ζευγάρια του ίδιου φύλου, κάτι που ισοδυναμούσε με διαφωνία σε ολόκληρη την ήπειρο με μια παπική διδασκαλία. Η επίπληξη αποκρυστάλλωσε τόσο τη γραμμή της αφρικανικής εκκλησίας όσον αφορά την προσέγγιση των ΛΟΑΤΚΙ+ όσο και το κύρος του Αμπόνγκο στην αφρικανική ιεραρχία. 

Η διαδικασία

Ο κόσμος δεν θα γνωρίζει τον επόμενο επίσκοπο της Ρώμης, αποστολικό διάδοχο του Αγίου Πέτρου του Αποστόλου και ηγέτη των 1,4 δισεκατομμυρίων Καθολικών σε όλο τον κόσμο, μέχρι να εμφανιστεί μπροστά σε ένα πλήθος υποστηρικτών στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου. Ωστόσο, τις επόμενες ημέρες, ισχυρά μέλη της Καθολικής Εκκλησίας από όλο τον κόσμο θα συμμετάσχουν σε μια διαδικασία που είναι εν μέρει πνευματική και εν μέρει πρακτική.

Για πρώτη φορά από το 2013, το Κολλέγιο των Καρδιναλίων θα συγκεντρωθεί στην Πόλη του Βατικανού για ένα κονκλάβιο, προκειμένου να επιλέξει τον διάδοχο του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε στις 21 Απριλίου. Ο όρος «κονκλάβιο», που έγινε πρόσφατα διάσημος από την ομώνυμη ταινία του 2024 που προτάθηκε για Όσκαρ, προέρχεται από μια λατινική λέξη που σημαίνει «δωμάτιο που μπορεί να κλειδωθεί».

Ποιος μπορεί να γίνει Πάπας;

Σύμφωνα με τον κανόνα του εκκλησιαστικού δικαίου, οποιοσδήποτε βαπτισμένος καθολικός άνδρας μπορεί να εκλεγεί Πάπας, ανεξάρτητα από το αν είναι μέλος του ιερατείου. Η μόνη προϋπόθεση είναι ότι πρέπει να χειροτονηθεί επίσκοπος μετά την αποδοχή της εκλογής του.

Τα τελευταία 600 και πλέον χρόνια, το Κολλέγιο των Καρδιναλίων επιλέγει ένα μέλος του. Το ίδιο αποτέλεσμα αναμένεται και αυτή τη φορά.

Πώς γίνεται η ψηφοφορία;

Δεν υπάρχει ηλεκτρονική ψηφοφορία στις παπικές εκλογές. Μετά από κάθε γύρο ψηφοφορίας και αφού κατατεθούν και ελεγχθούν τα ψηφοδέλτια, αυτά καίγονται. Καπνός βγαίνει από μια καμινάδα πάνω από την Καπέλα Σιξτίνα για να σηματοδοτήσει ότι ο γύρος της ψηφοφορίας έχει τελειώσει στο πλήθος που περιμένει στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου.

Αν ο καπνός είναι μαύρος, οι καρδινάλιοι δεν έχουν καταλήξει σε απόφαση. Ο λευκός καπνός σημαίνει ότι έχει εκλεγεί νέος πάπας.

Τι συμβαίνει όταν η σύναξη επιλέξει τον πάπα;

Μόλις εκλεγεί ο πάπας, του ζητείται να αποδεχτεί την «κανονική εκλογή του ως Ανώτατου Ποντίφικα» και να επιλέξει το παπικό του όνομα.

Ο νέος πάπας οδηγείται στην «Αίθουσα των Δακρύων» της Καπέλα Σιξτίνα, που ονομάστηκε έτσι λόγω των συναισθημάτων που έχουν βιώσει οι προηγούμενοι ποντίφικες. Εκεί, ντύνεται με λευκά άμφια και λαμβάνει ένα νέο σταυρό και ένα λευκό ζουκέτο, ή καπέλο. Οι καρδινάλιοι χαιρετούν τον νέο πάπα και ορκίζονται υπακοή σε αυτόν.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο πρεσβύτερος καρδινάλιος διάκονος του Κολλεγίου των Καρδιναλίων ανακοινώνει στο πλήθος στην πλατεία του Αγίου Πέτρου και στα εκατομμύρια των ανθρώπων που παρακολουθούν από αλλού: «Annuntio vobis gaudium magnum; Habemus Papam» («Σας ανακοινώνω μια μεγάλη χαρά: Έχουμε πάπα»).

Λίγα λεπτά αργότερα, ο νέος πάπας ευλογεί το πλήθος από ένα από τα μπαλκόνια της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.