Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο χθες Δευτέρα περί «υπέροχης μέρας για τη Μέση Ανατολή» στη σύνοδο για τη Λωρίδα της Γάζας στην Αίγυπτο, όπου συνυπέγραψε διακήρυξη με σκοπό να εδραιωθεί η κατάπαυση του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακο, μερικές ώρες μετά την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.
Νωρίτερα, σε επίσκεψη – αστραπή στην Ιερουσαλήμ, ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε απευθυνόμενος σε μέλη της Κνέσετ, της ισραηλινής Βουλής, πως τέλειωσε ο «μακρύς εφιάλτης» για το Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους. «Δεν είναι μόνο το τέλος του πολέμου, είναι το τέλος της εποχής του τρόμου και του θανάτου», είπε ακόμη αξιώνοντας οι Παλαιστίνιοι να εγκαταλείψουν «για πάντα τον δρόμο της τρομοκρατίας».
Την τέταρτη ημέρα της κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, που έχει υποστεί πελώρια καταστροφή έπειτα από δυο χρόνια πολέμου, το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς άφησε ελεύθερους τους τελευταίους 20 ομήρους στη ζωή που κρατούσε, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 1.968 παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ.
Στην «πλατεία των ομήρων» στο Τελ Αβίβ, σκηνές αγαλλίασης εκτυλίχτηκαν όταν επιβεβαιώθηκε πως απελευθερώθηκαν οι όμηροι.
«Είναι υπέροχο και συνταρακτικό το ότι επιτέλους έγινε», είπε η Σέλι Μπαρ Νιρ, 34 ετών. «Οι όμηροι επιστρέφουν επιτέλους στα σπίτια τους».
«Ζωή μου, είσαι η ζωή μου, είσαι ήρωας», είπε η Εϊνάβ Ζανγκάουκερ σφίγγοντας στην αγκαλιά της τον γιο της Ματάν, χαμογελαστό μετά την απελευθέρωσή του, σύμφωνα με βίντεο που δημοσιοποίησε ο ισραηλινός στρατός.
Στη Ραμάλα, στη Δυτική Όχθη, έκρηξη χαράς συνόδευσε στην άφιξη των λεωφορείων με τους παλαιστίνιους κρατούμενους που αφέθηκαν ελεύθεροι. Ο Μάχντι Ραμαντάν είπε πως ένιωσε σαν να «ξαναγεννήθηκε» μετά την αποφυλάκισή του. Άλλα λεωφορεία έφτασαν στη Λωρίδα της Γάζας, όπου τους επιβαίνοντες υποδέχθηκαν χιλιάδες άνθρωποι που ανέμιζαν παλαιστινιακές σημαίες κι λάβαρα της Χαμάς.
«Ειρήνη 2025»
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που παρουσίασε το σχέδιο για την κατάπαυση του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακο στα τέλη Σεπτεμβρίου, συμπροέδρευσε στη σύνοδο στο Σαρμ ελ Σέιχ με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, παρόντων πολλών ξένων ηγετών — χωρίς όμως ούτε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ούτε τη Χαμάς.
Ο κ. Τραμπ συγκέντρωσε γύρω του τους ηγέτες σε κόκκινο χαλί, χαμογελώντας και σφίγγοντας το χέρι του καθενός ξεχωριστά. Με φόντο γιγαντιαία επιγραφή «ΕΙΡΗΝΗ 2025» ύψωνε συνεχώς τον αντίχειρα μπροστά στις κάμερες.
Μαζί με τους τους ηγέτες της Αιγύπτου, του Κατάρ και της Τουρκίας, υπέγραψε κατόπιν το κείμενο διακήρυξης για τη Λωρίδα της Γάζας, εν είδει εγγύησης για τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Οι τέσσερις χώρες δεσμεύονται να «επιδιώξουν όραμα ειρήνης» στη Μέση Ανατολή και εξαίρουν τις «προόδους που επιτεύχθηκαν» στην εφαρμογή «διευθετήσεων» για «διαρκή ειρήνη» στη Γάζα.
«Το έγγραφο θα αναφέρει λεπτομερειακά τους κανόνες και τις διατάξεις και πολλά ακόμη πράγματα», δήλωσε ο κ. Τραμπ, επαναλαμβάνοντας – δυο φορές – «θα τηρηθεί». Δεν έκανε καμιά περαιτέρω διευκρίνιση.
«Καταφέραμε μαζί κάτι που όλος ο κόσμος νόμιζε πως ήταν αδύνατο. Επιτέλους έχουμε ειρήνη στη Μέση Ανατολή», διαβεβαίωσε ο Αμερικανός πρόεδρος πριν αναχωρήσει από την Αίγυπτο.
Ο κ. Σίσι ανήγγειλε πως η χώρα του θα φιλοξενήσει διεθνή σύνοδο για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, χωρίς να ξεκαθαρίσει την ημερομηνία.
Χθες, είκοσι όμηροι παραδόθηκαν, σε δυο φάσεις, στη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ), οχήματα της οποίας αναχώρησαν προς την κατεύθυνση του Ισραήλ υπό τα βλέμματα οπλισμένων μαχητών της Χαμάς.
Οι περισσότεροι από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί και κρατούνταν στη Λωρίδα της Γάζας αφέθηκαν ελεύθεροι στις προηγούμενες δύο ανακωχές.
Διακήρυξη Τραμπ για τη Διαρκή Ειρήνη και Ευημερία – «Συμφωνία για τη Γάζα»
Πιο αναλυτικά, η Διακήρυξη Τραμπ για τη Διαρκή Ειρήνη και Ευημερία – «Συμφωνία για τη Γάζα»:
1. Η Διακήρυξη
Ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε τη Δευτέρα τη Διακήρυξη Τραμπ για τη Διαρκή Ειρήνη και Ευημερία, γνωστή και ως «Συμφωνία για τη Γάζα». Το έγγραφο υπεγράφη από τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Άμπντελ Φατάχ αλ-Σίσι, τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Εμίρη του Κατάρ Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι.
Η διακήρυξη αυτή περιγράφει το πλαίσιο μιας νέας περιφερειακής προσέγγισης για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη στη Μέση Ανατολή, με αφετηρία τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Λωρίδα της Γάζας.
2. Περιεχόμενο της Διακήρυξης
Η Διακήρυξη αναφέρει:
«Εμείς, οι υπογράφοντες, χαιρετίζουμε την ιστορική δέσμευση όλων των μερών να εφαρμόσουν την Ειρηνευτική Συμφωνία Τραμπ, η οποία τερματίζει περισσότερα από δύο χρόνια ταλαιπωρίας και καταστροφικών απωλειών, και ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την περιοχή — κεφάλαιο ελπίδας, ασφάλειας και κοινού οράματος για ειρήνη και ευημερία».
Οι ηγέτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις πρωτοβουλίες του Προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την εγκαθίδρυση διαρκούς ειρήνης στη Μέση Ανατολή.
«Θα συνεργαστούμε για την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας με τρόπο που να διασφαλίζει την ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τις ευκαιρίες για όλους τους λαούς της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών», αναφέρεται στο κείμενο.
3. Θεμελιώδεις Αρχές
Η Διακήρυξη υπογραμμίζει ότι:
«Η διαρκής ειρήνη είναι εκείνη στην οποία Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί απολαμβάνουν ευημερία, ενώ τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους προστατεύονται, η ασφάλειά τους είναι εγγυημένη και η αξιοπρέπειά τους διαφυλάσσεται».
Επιπλέον, σημειώνει ότι η ουσιαστική πρόοδος επιτυγχάνεται μόνο μέσω συνεργασίας και συνεχούς διαλόγου, και ότι η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ εθνών και λαών εξυπηρετεί τα διαρκή συμφέροντα της περιφερειακής και παγκόσμιας σταθερότητας.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη θρησκευτική και πολιτιστική σημασία της περιοχής:
«Αναγνωρίζουμε τη βαθιά ιστορική και πνευματική σημασία αυτής της γης για τις θρησκευτικές κοινότητες των οποίων οι ρίζες είναι συνυφασμένες με το έδαφός της. Ο σεβασμός αυτών των ιερών δεσμών και η προστασία των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς θα παραμείνουν πρωταρχικής σημασίας στη δέσμευσή μας για ειρηνική συνύπαρξη».
4. Δέσμευση κατά του Εξτρεμισμού
Η Διακήρυξη περιλαμβάνει σαφή αναφορά στην ανάγκη εξάλειψης του εξτρεμισμού και του ριζοσπαστισμού:
«Είμαστε ενωμένοι στην αποφασιστικότητά μας να εξαλείψουμε τον εξτρεμισμό και τον ριζοσπαστισμό σε όλες του τις μορφές. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να ευδοκιμήσει όταν η βία και ο ρατσισμός ομαλοποιούνται ή όταν οι εξτρεμιστικές ιδεολογίες απειλούν τον κοινωνικό ιστό. Δεσμευόμαστε να προωθήσουμε την εκπαίδευση, τις ευκαιρίες και τον αμοιβαίο σεβασμό ως θεμέλια της διαρκούς ειρήνης».
5. Μηχανισμοί Επίλυσης Διαφορών
Το κείμενο επαναβεβαιώνει την επιλογή διπλωματικού διαλόγου αντί της βίας:
«Δεσμευόμαστε να επιλύουμε τις μελλοντικές διαφορές μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, αντί για παρατεταμένες συγκρούσεις. Η Μέση Ανατολή δεν μπορεί να αντέξει έναν νέο κύκλο πολέμων, ατελών συμφωνιών ή αποτυχημένων διαπραγματεύσεων. Οι τραγωδίες των τελευταίων δύο ετών αποτελούν υπενθύμιση ότι οι μελλοντικές γενιές αξίζουν κάτι καλύτερο από τις αποτυχίες του παρελθόντος».
6. Όραμα για Κοινή Ευημερία
Η Διακήρυξη συνεχίζει:
«Επιδιώκουμε την ανοχή, την αξιοπρέπεια και τις ίσες ευκαιρίες για όλους. Στοχεύουμε να διαμορφώσουμε μια περιοχή όπου κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας ή εθνικής καταγωγής, μπορεί να επιτύχει τις προσδοκίες του για ειρήνη, ασφάλεια και οικονομική ευημερία. Οραματιζόμαστε μια Μέση Ανατολή βασισμένη στις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και ενός κοινού πεπρωμένου».
7. Τελική Δέσμευση
Το έγγραφο καταλήγει:
«Με αυτό το πνεύμα, χαιρετίζουμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη δημιουργία ολοκληρωμένων και διαρκών ειρηνευτικών ρυθμίσεων στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και τη φιλική και αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του. Δεσμευόμαστε να εργαστούμε συλλογικά για την εφαρμογή και διατήρηση αυτής της κληρονομιάς και για την οικοδόμηση θεσμικών βάσεων πάνω στις οποίες οι μελλοντικές γενιές θα ευδοκιμήσουν εν ειρήνη».
«Ως την πλήρη απελευθέρωση»
Στην άνευ προηγουμένου έφοδο της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023 έχασαν τη ζωή τους 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με απολογισμό του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένο σε επίσημα δεδομένα.
Σε αντίποινα, το Ισραήλ εξαπέλυσε ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, οι οποίες προκάλεσαν ανυπολόγιστες καταστροφές, ανθρωπιστική καταστροφή και τους θανάτους τουλάχιστον 67.869 ανθρώπων, στην πλειονότητά τους αμάχων, σύμφωνα με τα δεδομένα του υπουργείου Υγείας της Χαμάς.
«Είναι ώρα να επιτραπεί να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια σε μεγάλη κλίμακα, ιδίως υπ’ ευθύνη της UNRWA», έκρινε χθες ο γενικός διευθυντής του Γραφείου Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή, ο Φιλίπ Λαζαρινί.
Η πρώτη φάση του αμερικανικού σχεδίου προέβλεπε, πέρα από την κατάπαυση του πυρός και την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων από συγκεκριμένους τομείς της Λωρίδας της Γάζας, πως θα επιστρέψουν μέσα σε 72 ώρες οι τελευταίοι 47 όμηροι που κρατούνταν στη Γάζα, 27 από τους οποίους είναι νεκροί.
Όμως ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε πως παρέλαβε μόλις τέσσερις σορούς ομήρων μέσω ΔΕΕΣ χθες: «Η Χαμάς υποχρεούται να τηρήσει τη συμφωνία και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την επιστροφή όλων των αποβιωσάντων ομήρων».
Η Χαμάς από την άλλη εξήρε «την απελευθέρωση των παλαιστινίων κρατουμένων στις φυλακές της κατοχής», κάνοντας λόγο για «εθνική επιτυχία στον δρόμο προς την πλήρη απελευθέρωση».
Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει μεταγενέστερη φάση κατά την οποία η Χαμάς θα αποκλειστεί από την εξουσία στον παλαιστινιακό θύλακο, όπου ανέλαβε τη διακυβέρνηση το 2007, και θα αφοπλιστεί.
Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα ωστόσο κάθε άλλο παρά έχει συναινέσει στον αφοπλισμό του και εξακολουθεί να αξιώνρι την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας. Ο ισραηλινός στρατός λογαριάζει πως ελέγχει σήμερα το 53% του θυλάκου.
Στέλεχος της Χαμάς προειδοποιούσε προχθές πως επίκειται «δύσκολη» δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων.
