Στις κλιματικές απειλές, που συχνά βρίσκονται ένα βήμα πιο μπροστά από την άμυνα του ανθρώπου, στην απρόβλεπτη συγκυρία, σε κάποιους Δήμους που δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους και τον ανθρώπινο παράγοντα έριξε τις ευθύνες για τις καταστροφικές πυρκαγιές που έχουν πλήξει το καλοκαίρι τη χώρα μας, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, μιλώντας στη Βουλή στη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών για τις πυρκαγιές, υπογράμμισε ότι αυτές δεν έχουν χρώμα, η Ελλάδα ήταν πιο προετοιμασμένη από ποτέ για να τις αντιμετωπίσει, αλλά όπως σημείωσε χαρακτηριστικά «Υπάρχουν φωτιές που δεν αντιμετωπίζονται από αντιπυρικές ζώνες».
Παράλληλα, εξήγγειλε ότι θα προστεθούν νέες αυστηρότερες ποινές για τους εμπρηστές (άμεση φυλάκιση), ότι προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι πάντα η προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας, των κρίσιμων υποδομών και μετά του περιβάλλοντος, και υποστήριξε ότι η αιτία της καταστροφής στον Έβρο ήταν ανθρωπογενής, καθώς άναψε σε περιοχή που είναι διαδρομή διακίνησης μεταναστών.
Αναλυτικά η τοποθέτηση του Πρωθυπουργού:
«Οι πολίτες περιμένουν λογοδοσία, υπευθυνότητα ωριμότητα σε ένα φαινόμενο που ταλανίζει την χώρα μας και όλο τον πλανήτη. Οι φωτιές δεν έχουν χρώμα. Οι απόψεις μας πρέπει να είναι δοκιμασμένες στην ζυγαριά του κοστολογημένου και του εφαρμόσιμου.
Θέλω να εκφράσω την συμπαράστασή μου σε όλες και όλους που δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται από την πύρινη λαίλαπα και να διαβεβαιώσω ότι το κράτος θα ολοκληρώσει με γρήγορες διαδικασίες τις αποζημιώσεις. Όλοι είμαστε πληγωμένοι από όσα έγιναν. Θα πρέπει να συμφωνήσουμε και σε μια κοινή παραδοχή που προκύπτει από την παγκόσμια εμπειρία. Να συνειδητοποιήσουμε ότι οι κλιματικές απειλές βρίσκονται συχνά ένα βήμα μπροστά από την άμυνα του ανθρώπου. Αυτό δεν μπορεί να σημαίνει ότι η δική μας κινητοποίηση δεν πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Θα το κάνουμε σήμερα και κάθε χρόνο πρέπει να κάνουμε περισσότερα.
Στην Αμερική κάηκε η Χαβάη με εκατοντάδες νεκρούς, δεν είχαν εκκενώσεις. Στην Τενερίφη, στον Καναδά. Αυτή είναι η πραγματικότητα της νέας κλιματικής κρίσης που είναι ήδη εδώ. Και στον τόπο μας αν και προετοιμαστήκαμε καλύτερα από οποιοδήποτε άλλη χρονιά βρεθήκαμε προ νέων δεδομένων.
Αυτό το καλοκαίρι είχαμε έναν από τους πιο έντονους καύσωνες που συνοδεύτηκε από ισχυρούς ανέμους. «Hot dry wind». Στον Εβρο είχαμε ανέμους ασυνήθιστους ως προς την επιμονή και διάρκεια. Είχαμε πάνω από 500 πυρκαγιές. Υπήρξαν στιγμές που η πυροσβεστική διαχειριζόταν πάνω από 220 πυρκαγιές. Μ
Τον Ιούλιο και Αύγουστο είχαμε επίπεδα ακραία, επιπέδου 5, επτά φορές.
Φέτος ήμασταν καλύτερα προετοιμασμένοι από πέρυσι, αλλά είχαμε περισσότερες καμένες περιοχές.
Στη φωτιά της Πάρνηθας εντοπίστηκε σχεδόν αμέσως από αστυνομική δύναμη που βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής. Το ελικόπτερο έφτασε 5 με 6 λεπτά από την στιγμή που εντοπίστηκε. Ελικόπτερο που κουβαλούσε 8 τόνους νερού αλλά δεν ήταν αρκετό. Όταν η φωτιά καβάλησε την πλαγιά πέρασε από την μια πλευρά της χαράδρας στην άλλη μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Αυτή ήταν η κατάσταση που διαχειρίζονταν οι πυροσβέστες μας. Το λέω γιατί συχνά ακούμε αναλύσεις για αντιπυρικές ζώνες και άλλα. Κοιτάξτε, υπάρχουν όρια. Υπάρχουν φωτιές που δεν αντιμετωπίζονται από αντιπυρικές ζώνες. Το ίδιο είδαμε και στην φωτιά του Εβρου. Είχαμε πυρονέφος της νύχτας. Ένα φαινόμενο που εντοπίστηκε στις φωτιές Καλιφόρνιας με 18 νεκρούς. Το φαινόμενο που συνέβη στον Εβρο θα μελετάται για πολλά χρόνια. Κατέκαψε μια τεράστια περιοχή σε ελάχιστες ώρες.
Σε πέντε ώρες κάηκε η ίδια έκταση που είχε καεί το 2021 σε 5 ημέρες.
Διαμορφώνονται συνθήκες που κάνουν την μάχη όλο και πιο άνιση. Δεν πρέπει όμως να θεωρούμε την μάχη αυτή χαμένη. Παλιά αναρωτιόμασταν που είναι το κράτος και πότε πρέπει να πετάξουν τα αεροπλάνα. Σήμερα το κράτος είναι παντού αλλά η φωτιά επιμένει. Τα αεροπλάνα είναι παντού αλλά σε πολλές περιπτώσεις το νερό που ρίχνουν εξατμίζεται. Δεν πρέπει να μηδενίσουμε τα μεγάλα βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα με πρώτο απ’ όλα την οργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, ούτε τον αγώνα των ανθρώπων μας, πυροσβεστών πιλότων, αστυνομικών σώζουν περιούσιες και ζωές και τους αξίζει ευγνωμοσύνη και τιμή και όχι εύκολη κριτική. Τις φωτιές τις σβήνουν οι άνθρωποι που είναι στο πεδίο και όταν αναρωτιέστε γιατί καίνε ακόμα οι φωτιές να ξέρετε ότι το ακούν και κάποιοι άνθρωποι που είναι ξάγρυπνοι και στο πεδίο να δίνουν αγώνα.
Υπάρχουν εύλογα και καλοπροαίρετα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.
Θα προσπαθήσω να προσεγγίσω κάποια από αυτά χωρίς διάθεση να δικαιολογήσω ενέργειες και χωρίς διάθεση να επιτρέψω καταστοφολογία.
Γιατί κάηκαν τόσα στρέμματα; Οι ζημιές είναι τεράστιες με κυρίαρχη της Δαδιάς που χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη φωτιά της Ευρώπης. Οι φετινές συνθήκες ήταν πρωτόγνωρες. Είχαμε και μια απρόβλεπτη συγκυρία. Οι πολλές βροχές Μαΐου και Ιουνίου δεν ήταν ευχή, μάλλον κατάρα ήταν γιατί συνέτεινε στην ανάφλεξη ξερών χόρτων. Αυτό που μετράμε αυτή τη στιγμή και εμφανίζεται από τους επιστήμονες ως καμένη έκταση αφορά την περίμετρο της φωτιάς που έχει ξεπεράσει 800.000 στρέμματα και μάλλον θα αυξηθεί. Όταν θα κάνουμε συνολική αποτίμηση ελπίζουμε ότι θα υπάρχουν αρκετά κομμάτια που δεν έχουν καεί και θα κάνουν πιο εύκολη την φυσική αναγέννηση.
Όλες οι φωτιές δεν έχουν την ίδια οικολογική σημασία ούτε όλες έχουν την ίδια επίπτωση στο περιβάλλον. Θυμάστε την φωτιά στην Ρόδο την οποία θα επισκεφτώ αύριο.
Η περίμετρος της φωτιάς που έδινε ο Κοπέρνικος στην αρχή ήταν 160 χιλ. στρέμματα. Σήμερα η τελική ανάλυση δίνει λίγο πάνω από το 10% από την αρχική εκτίμηση. Όταν στον κάμπο καίγεται θερισμένο χωράφι αυτό δεν έχει επίπτωση αν και προσμετράται στις καμένες εκτάσεις. Όταν καίγεται όμως ένα δάσος, όπως της Δαδιάς, η ζημιά είναι μεγάλη και ίσως σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμη. Στην Πάρνηθα προστατεύτηκε ο πυρήνας του δάσους και δεν πέρασε στα έλατα όπως έγινε το 2007 και προστατεύτηκε χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων μας.
Το 95% των πυρκαγιών σβήνονται στην αρχή , όχι από μόνες τους αλλά γιατί κάποιοι έτρεξαν και τις έσβησαν. Τέτοιες φωτιές ήταν στον Αυλώνα που μπήκαν από εμπρηστή και αν δεν είχαν σβηστεί αμέσως η ζημιά θα ήταν πολύ μεγάλη.
Μόνο η Ελλάδα έχει προβλήματα στην διαχείριση πυρκαγιών;
Αυτό που αποκαλούμε μεγάλες φωτιές απασχολεί πολλές χώρες όχι μόνο Μεσογειακές.
Η Πορτογαλία έχει κάνει μεγάλη και αξιόλογη προσπάθεια μετά από το καλοκαίρι του 2017 που κάηκαν 5,5 εκατ στρέμματα και αρκετούς ανθρώπους.
Υπάρχουν καλές χρονιές και μετά κάποιες πολύ κακές χρονιές. Το κακό είναι ότι οι κακές χρονιές γίνονται με μεγαλύτερη συχνότητα.
Ο εμπρησμός είναι μια από τις πιο αντικοινωνικές πράξεις που απειλούν ευημερία και σταθερότητα της χώρας. Ειδικά σε περιοχές όπως ο Εβρος. Είναι περίπου βέβαιο ότι η αιτία ήταν ανθρωπογενής και άναψε σε περιοχή που αποτελεί διαδρομή μετακίνησης μεταναστών. Δεν ξέρουμε αν είναι από αμέλεια ή από πρόθεση. Ερευνάται. Εφόσον υπάρχουν ένοχοι θα τους εντοπίσουμε και αυτό είναι δουλειά των αρχών. Φαινόμενα αυτόκλητων σερίφηδων δεν θα γίνουν ανεκτά.
Ο κίνδυνος καραδοκεί παντού, από τον αγρότη που καίει ξερά χόρτα, τον μελισσοκόμο ή ένα πικ νικ στο δάσος.
Οι ποινές για εμπρηστές είναι πολύ αυστηρές. Θα προστεθούν νέες για άμεση φυλάκιση.
Είναι καιρός να σταματήσει το απλοϊκό επιχείρημα, παραμύθι θα το έλεγα των προσλήψεων. Έχουμε σήμερα περισσότερα μέσα και προσωπικό. Το πως θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε είναι ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει ειδικά για το πως πρέπει να δρουν οι πυροσβέστες μέσα στα δάση.
Επιτρέψτε μου να τοποθετηθώ και για δυο κρίσιμα θέματα:
Επιλογή οργανωμένων εκκενώσεων και την συνέπεια της κυβέρνησης στις επιστημονικές εισηγήσεις και το πόρισμα Γκολνταμερ.
Σε ότι αφορά το επίκεντρο της πολιτικής μας: δεν θα κουραστώ να τονίζω, προτεραιότητα ήταν είναι και θα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Είναι η μόνη που δεν αντικαθίσταται και δεν μπορεί να δημιουργηθεί ξανά. Ακολουθεί η προστασία της περιουσίας των κρίσιμων υποδομών και του περιβάλλοντος.
Όποιος διαφωνεί με αυτή την ιεράρχηση να το δηλώσει ευθέως. Εμείς θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε το 112 και να σώζουμε ανθρώπινες ζωές. Και μην μας πείτε ότι αυτό ήταν αυτονόητο. Ειδικά να μην μας το πει η αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν ήταν καθόλου αυτονόητο αυτό που πετύχαμε. Και δίπλα στην μεγάλη θλίψη για τα στρέμματα που χάσαμε θα είμαστε υπερήφανοι για τους ανθρώπους που σώσαμε. Εκκενώθηκε στην Αλεξανδρούπολη ένα μεγάλο νοσοκομείο. Θα πω ευχαριστώ στην Αστυνομία για την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει ξεπερνώντας τις δυσκολίες από ανθρώπους που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Η φωτιά ήταν πολύ μακριά όταν αποφασίσαμε να εκκενώσουμε το νοσοκομείο και θέλει πολύ μεγάλη εμπειρία για να λάβεις μια τέτοια απόφαση και αυτή την εμπειρία την έχουν οι άνθρωποι μας στο συντονιστικό. Στη Ρόδο έφυγαν με ασφάλεια 20 χιλ άνθρωποι – τουρίστες και αυτή η επιχείρηση εκθειάστηκε στο εξωτερικό, λοιδορήθηκε, όμως, στην πατρίδα μας. Τι λένε όλοι αυτοί οι κήνσορες για όσα έγιναν στην Χαβάη που δεν είχε 112. Η κριτική εκεί δεν ήταν για το μέγεθος τις φωτιάς αλλά για την κατάρρευση του συστήματος επικοινωνίας και κρατικής μηχανής.
Δεύτερο επιχείρημα που θα ακούσουμε σήμερα είναι για την πρόληψη. Συμφωνούμε ότι είναι απαραίτητη. Για δράσεις διάνοιξης δρόμων και καθαρισμούς δόθηκαν περισσότερα χρήματα.
Στην Διαδιά δόθηκαν 6 εκατ ευρώ. Δεν είναι μικρό ποσό. Αν ασκήσετε κριτική για δράσεις πρόληψης στην Δαδιά να γίνετε συγκεκριμένοι. Δεν ήταν πολλά τα χρήματα; Πόσα έπρεπε να δώσουμε; Δεν ήταν καλό το σχέδιο οι αντιπυρικές; Να μας πείτε.
Οι Δήμοι έκαναν την δουλειά τους; Δεν θα υπεκφύγω. Άλλοι την έκαναν και άλλοι όχι. Υπάρχουν δήμοι υποδειγματικοί με δίκτυα, δεξαμενές, ντρόουνς. Για παράδειγμα δήμοι που έχουν αναπτύξει συνδέσμους στον Υμηττό ή Πεντέλη τα έχουν κάνει. Υπάρχουν και άλλοι που δεν κάνουν καλά την δουλειά τους και ανέχονται παράνομες χωματερές ή αυθαιρεσίες δημοτών. Θα κριθούν και από την κυβέρνηση αλλά και από τους πολίτες στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές.
Δεν κρίνω τους αυτοδιοικητικούς από το χρώμα αλλά από την δουλειά. Θα αξιολογηθούν όλοι και η πόροι θα εξαρτηθούν από την αξιολόγηση με βάση συγκριμένους δείκτες που θα καθορίζουν πόσο συνεπείς είναι στο περιβάλλον και τους δημότες τους.
Έκθεση Γκολντάμερ: Πρότεινε ενιαίο συντονισμό και έχει γίνει. Επίσης, από 20 εκατ. ευρώ το 2019 για έργα πρόληψης σήμερα έχουν πάει στα 217 εκατ. ευρώ.
Έχουμε δασοκομάντος που μπορούν να μπουν μέσα σε δάση.
Ελπίζουμε ότι το 2026 το αργότερο το 2027 η Ελλάδα θα είναι πρώτη χώρα που θα παραλάβει τα νέα Καναντέρ.
Έγιναν όλα τέλεια; Είμαστε ακόμα πίσω. Δεν μου αρέσει να μασάω τα λόγια μου.
Είμαστε ακόμα πίσω στο πεδίο συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και παρέμβασης ώστε να είναι πιο άμεση η έγκαιρη παρέμβαση.
Αισθητήρες μέτρησης θερμοκρασίας, κάμερες, θέλουμε καλύτερες δορυφορικές εικόνες για real time ενημέρωση. Θα γίνουν νέες προσλήψεις, 500 δασολόγοι, 1000 πυροσβέστες και ενίσχυση της Δασικής υπηρεσίας η οποία έχει να κάνει προσλήψεις χρόνια.
Θα υπάρξει αύξηση αριθμού δασοκομάντος, αύξηση των αρμοδιοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων, αναδιάταξη των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Σήμερα η χώρα καταθέτει το αναθεωρημένο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης με αύξηση των δράσεων για πρόληψη.
Ενίσχυση πολιτικών αναδασώσεων στοχευμένα. Να τρέξουν γρήγορα αντιδιαβρωτικά έργα και αυτό πρέπει να γίνει τώρα όπως έγινε και στην Εύβοια. Μίλησα με την Φον ντερ Λάινεν συμφωνήσαμε ότι η μεγαλύτερη φωτιά της Ευρώπης απαιτεί και την μεγαλύτερη έκτακτη οικονομική στήριξη. Θα αποζημιώσουμε κτηνοτρόφους και καλλιεργητές θα βοηθήσουμε τους συμπολίτες να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους. Θα υπάρξει πλαίσιο στήριξης με αναστολές φόρων και στον Εβρο θα υπάρξει σχέδιο αντίστοιχο με Εύβοια και πρόγραμμα στήριξης του τουρισμού.
Έως τέλος έτους θα παρουσιάσουμε σχέδιο ειδικό για την ανάπτυξη της περιοχής.
Θα ζητήσουμε από ερευνητές να μελετήσουν την πυρκαγιάς και να μας δώσουν σχέδια για την επούλωση των πληγών του δάσους της Δαδιάς.
Θα ήθελα να προσθέσω στην εθνική μας ατζέντα ένα ζήτημα που είχε αποτελέσει ταμπού στο παρελθόν και αναφέρομαι στην παραγωγική αξιοποίηση των δασών με ξυλεία και άλλη καύσιμη ύλη.
Σήμερα εισάγουμε ξύλα αν και η ξυλεία έχει αυξηθεί στην χώρα μας.
Υπάρχουν σκέψεις και θα παρουσιαστεί σχέδιο για να κάνουμε τα δάση μας πιο παραγωγικά και να καλύψουμε πραγματικές ανάγκες ελληνικής οικονομίας.
Πρέπει να οπλιστούμε με πείσμα. Αυτή την ώρα στην Εύβοια που τόσο δοκιμάστηκε πριν 2 χρόνια εγκαινιάζεται νέο και ακμαίο δασικό χωριό σε περιοχή που ήταν ολοσχερώς καμένη. Ας γίνει σύμβολό μας για να χτίσουμε και τον Έβρο».
