Πώς η αστική οικολογία εισχωρεί στο φυσικό περιβάλλον και στο οικοσύστημα ενός νησιού; Πώς τα κύτταρα των φυτών μπορεί να αποθηκεύουν πολύτιμη πληροφορία για ανθρώπινες και μη-ανθρώπινες μορφές ζωής;

Η Αλεξία Ψαραδέλη στη νέα ατομική της έκθεση με τίτλο Botanical Relics: chapter I, που εγκαινιάζεται το Σάββατο 19 Ιουλίου στις 19:00 και φιλοξενείται στο Παλαιό Σχολείο του Κάστρου της Σίφνου ως τις 26 Ιουλίου 2025, προσεγγίζει τα παραπάνω ερωτήματα μέσα από εγκαταστάσεις που συνδυάζουν φυσικά και βιομηχανικά στοιχεία, κεραμικά γλυπτά, αρχειακές φωτογραφίες και στιγμιογραφικά κεντήματα με φυτικά μοτίβα, δημιουργώντας ένα ενιαίο σύμπλεγμα που παραπέμπει σε έναν άχρονο κήπο.

Στην αγγλική γλώσσα ο όρος «relic» χρησιμοποιείται για να αποδώσει το εναπομείναν, εκείνο που μένει πίσω, αυτό που υπολείπεται. Η σύνδεση με το ρήμα «relinquere» (αφήνω πίσω) υπογραμμίζει την ιδέα και τη σημαντικότητα ενός αντικειμένου που έχει επιβιώσει του παρελθόντος και έχει διατηρηθεί στο παρόν. Εξ’ ου και ως ουσιαστικό ταυτίζεται επίσης με την έννοια του ιερού λειψάνου ή εκείνη του κειμηλίου. Σε έναν άλλον άχρονο μη-τόπο, στην Έρημη Χώρα (1922), ο T. S. Eliot, μετεφρασμένος από τον Γεώργιο Σεφέρη, θα εντόπιζε μια σχέση αιτιότητας ανάμεσα στις έννοιες του κήπου, του λειψάνου, του χρόνου και του ψύχους:

Κείνο το λείψανο που φύτευσες στον κήπο σου τον άλλον χρόνο,

Αρχίζει να βλασταίνει; Πες μου, θα ανθίσει εφέτο;

Ή μήπως η ξαφνική παγωνιά πείραξε τη βραγιά του; [1]

Όπως σημειώνει στο κείμενο της έκθεσης η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια, Βίκυ Τσίρου: «στο νέο-habitat της Ψαραδέλη συγκεράζονται στοιχεία από το σιφνέικο, νησιωτικό και το αθηναϊκό, αστικό, περιβάλλον. Σαν σύγχρονη φυσιοδίφης, επιστρατεύει ταξινομητικές πρακτικές του συλλέγειν, συγκεντρώνοντας βοτανικά σπαράγματα στο πλαίσιο της αστικής περιπλάνησής της στον πολεοδομικό ιστό της πόλης. Σε αυτό το νέο υβριδικό περιβάλλον, η εικαστικός, με τη χρήση μικτών τεχνικών που αποδίδουν την αίσθηση παγώματος στο χρόνο, μετουσιώνει κομμένους βλαστούς και φύλλα φυτών, που έχουν χάσει τη χλωροφύλλη τους, σε θύλακες συλλογής δεδομένων και εμπειριών. Αναχαιτίζοντας τον φυσικό μαρασμό δημιουργεί τρισδιάστατα ενσταντανέ βοτανικών, έμβιων, μη-ανθρώπινων οργανισμών.

Τα εδώδιμα και αποικιακά φυτά που εντάσσει στις εγκαταστάσεις της η καλλιτέχνις, διαμορφώνουν νέες συμβιωτικές σχέσεις και λειτουργούν ως αλληγορία της δικής μας χωρικής περιπλάνησης και σφαίρας επιρροής, υπενθυμίζοντας την ανάγκη να αφουγκραστούμε την νοημοσύνη της φύσης (ΝΙ) ως αντίβαρο στην εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ)».

Η εικαστική έκθεση Botanical Relics προτείνει, μία πολυπρισματική προσέγγιση του φυσικού αναγλύφου και του φυτικού κόσμου, που πέρα από μία ουσιαστική συνεισφορά κατανόησης της φύση, λειτουργεί ως μνεία για τη συνειδητή παρατήρηση του εαυτού ως καθρέφτη του φυτικού κόσμου. Τα βοτανικά κειμήλια, οι άχρονοι κήποι, οι λίμνες με βρόχινο νερό και τα ιδιαίτερα τοπόσημα της Ψαραδέλη, δημιουργούν ένα νέο οικοσύστημα όπου τα επιμέρους στοιχεία συνυπάρχουν οργανικά και συνεισφέρουν, ώστε να διατηρείται και να μην υπονομεύεται η ισορροπία του συνόλου, απαντώντας στα εναρκτήρια ερωτήματα αυτού του νέου κύκλου έργων.

[1] Έλιοτ, Θ. Σ., Η έρημη χώρα, μετ. Γ.Σεφέρης, Αθήνα: Ίκαρος, 2009, στ.71-73

Περισσότερα για την Αλεξία Ψαραδέλη

Η Αλεξία Ψαραδέλη (Αθήνα,1991) είναι εικαστικός, με έδρα την Αθήνα. Με κυρίαρχα υλικά το ύφασμα, το πηλό και τις stop-motion βιντεοπροβολές δημιουργεί εγκαταστάσεις- αφηγηματικούς χώρους όπου πραγματεύεται έννοιες όπως η μνήμη, η ανάμνηση και η αλλοίωση που προκαλεί σε αυτές ο χρόνος. Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (2009-2014) με διάκριση και συνέχισε τις σπουδές της στο Edinburgh College of Art (2015-2016) ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Κατα τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών της απονεμήθηκε η υποτροφία Andrew Grant Bequest απο το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Έχει συμμετάσχει σε workshops και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα, το Βέλγιο και τη Σκωτία. Το 2023 παρουσίασε τη πρώτη ατομική έκθεση με τίτλο “Mīres” στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, ένα γλυπτικό σώμα δουλειάς που πραγματεύεται τη μετατροπή της γυναικείας φύσης σε δομικό υλικό και την έννοια της γυναικείας θυσίας από τη Βαλκανική λαογραφία έως τη σύγχρονη κοινωνία. To 2024 η δεύτερη ατομική της έκθεση, με τίτλο οι “Μήρες των Κυκλάδων”, φιλοξενήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο Μαριάνθη Σίμου, στον Αρτεμώνα Σίφνου. Έργα της υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Πληροφορίες:

Εγκαίνια: 19 Ιουλίου 2025 στις 19:00
Finissage: 26 Ιουλίου 2025 στις 19:00
Διάρκεια: 19.07.2025- 26.07.2025
Χώρος: Παλαιό Σχολείο του Κάστρου, Σίφνος
Ωράριο λειτουργίας έκθεσης: Καθημερινά 19:00 – 22:00