Με το σκοτεινό αριστούργημα του Τζουζέππε Βέρντι, «Ριγολέττος» ολοκληρώνει την καλλιτεχνική περίοδο 2024/25 η Εθνική Λυρική Σκηνή, στις στις 27, 29, 30 και 31 Ιουλίου 2025 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
Τη μουσική διεύθυνση αναλαμβάνει ο Ντέρρικ Ινόεϊ, τη σκηνοθεσία υπογράφει η Κατερίνα Ευαγγελάτου και την αναβίωση της σκηνοθεσίας ο Ίων Κεσούλης. Στον ρόλο του τίτλου οι δύο κορυφαίοι Έλληνες βαρύτονοι: Δημήτρης Πλατανιάς και Τάσης Χριστογιαννόπουλος.
Ο «Ριγολέττος» είναι μια από τις δημοφιλέστερες όπερες του ρεπερτορίου. Στο έργο αυτό, ο Βέρντι αλλάζει σελίδα στη συνθετική του διαδρομή και παρουσιάζει μια σύνθεση με ξεκάθαρο στίγμα και αυξημένη διάθεση για πειραματισμό. Οι μεταπτώσεις ανάμεσα σε λυρικές και δραματικές σκηνές εξασφαλίζουν τη διαρκή ροή της υπόθεσης με μεγάλη ταχύτητα. Η ιστορία μιλά για τον έρωτα της Τζίλντας, κόρης του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, για τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβας, ο οποίος της παρουσιάζεται ως φτωχός φοιτητής. Προκειμένου να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της κόρης του, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα. Ανακαλύπτοντας τα σχέδια του πατέρα της, η Τζίλντα αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της και να θυσιαστεί, παίρνοντας τη θέση του.
Τη σκηνοθεσία της παραγωγής, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2022 στο Ηρώδειο, υπογράφει η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία επιλέγει να φωτίσει την αντιφατική, σκοτεινή προσωπικότητα του χαρακτήρα του Ριγολέττου, μεταφέροντας την ιστορία του έργου στη διεφθαρμένη κοινωνία της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980. Η σκηνοθέτιδα σημειώνει για τη σκηνοθετική της προσέγγιση: «Ο κύκλος βίας που περιγράφει ο Βέρντι στον “Ριγολέττο” μεταφέρεται στον μικρόκοσμο της ιταλικής επαρχίας της δεκαετίας του 1980, όπου το οργανωμένο έγκλημα κυριαρχεί. Η διαφθορά, τα εγκλήματα και οι βιασμοί είναι το πραγματικό πρόσωπο μιας κοινωνίας θρησκόληπτης, συντηρητικής και προληπτικής».
Το σκηνικό υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια ο Άλαν Χράνιτελ, τη χορογραφία και κινησιολογία η Πατρίσια Απέργη και τους φωτισμούς η Ελευθερία Ντεκώ. Την αναβίωση της σκηνοθεσίας υπογράφει ο Ίων Κεσούλης και της χορογραφίας και κινησιολογίας ο Ηλίας Χατζηγεωργίου.
Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο διεθνώς διακεκριμένος μαέστρος Ντέρρικ Ινόεϊ. Ο γεννημένος στον Καναδά αρχιμουσικός έχει συνεργαστεί επανειλημμένα με τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, τη Φιλαρμονική του Λονδίνου, τη Νέα Φιλαρμονική της Ιαπωνίας, τις όπερες της Νίκαιας και της Νυρεμβέργης, τη Φιλαρμονική του Μόντε Κάρλο κ.ά.
Στον ρόλο του τίτλου συναντάμε τους σπουδαίους Έλληνες βαρύτονους Δημήτρη Πλατανιά (27, 30/7) και Τάση Χριστογιαννόπουλο (29, 31/7).
Ο Δημήτρης Πλατανιάς έχει εμφανιστεί σε σπουδαία θέατρα και φεστιβάλ παγκοσμίως όπως στο Θέατρο Σάο Κάρλος στη Λισαβόνα, στην Κρατική Όπερα Μονάχου, στην Όπερα Φρανκφούρτης, στη Λα Μονναί Βρυξελλών, στα Φεστιβάλ Μπρέγκεντς και Ζάλτσμπουργκ, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου (Κόβεντ Γκάρντεν), στην Κρατική Όπερα Βαυαρίας, στην Όπερα Φλωρεντίας κ.α., ενώ το 2026 θα κάνει το ντεμπούτο του στη Σκάλα του Μιλάνου.
Ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, καταξιωμένος πρωταγωνιστής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», πρωταγωνιστεί από το 1989 σε παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ εμφανίζεται στα σημαντικότερα θέατρα παγκοσμίως όπως, μεταξύ άλλων, στην Οπερά Κομίκ, στην Εθνική Όπερα Παρισιού και το Θέατρο Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου κ.α.
Στον ρόλο του Δούκα της Μάντοβας, δύο διεθνώς καταξιωμένοι τενόροι, ο Λιπαρίτ Αβετισιάν (27, 30/7) και ο Αντρέι Ντανίλοφ (29, 31/7).
O Αρμένιος τενόρος Λιπαρίτ Αβετισιάν, «ένας από τους πιο συναρπαστικούς τενόρους της γενιάς του», όπως έχει χαρακτηριστεί, κάνει το ντεμπούτο του στην Εθνική Λυρική Σκηνή με τον ρόλο του Δούκα, για τον οποίο έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές, στις κορυφαίες όπερες της Ευρώπης. Στο ενεργητικό του έχει πληθώρα επιτυχημένων εμφανίσεων σε κορυφαία θέατρα παγκοσμίως όπως η Όπερα της Κολωνίας, η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (Κόβεντ Γκάρντεν), η Κρατική Όπερα της Βιέννης, η Κρατική Όπερα του Βερολίνου, η Όπερα της Ζυρίχης, η Όπερα της Αυστραλίας, η Όπερα του Σιάτλ, στο Μπολσόι κ.ά.
Ο γεννημένος σε οικογένεια μουσικών και τραγουδιστών Ρώσος τενόρος Αντρέι Ντανίλοφ θα ανέβει κι αυτός για πρώτη φορά στη σκηνή της ΕΛΣ. Η σταδιοδρομία του στην όπερα ξεκίνησε αφού αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Νομικών, Οικονομικών και Σπουδών Διοίκησης της Σιβηρίας. Έχει κερδίσει διεθνείς διαγωνισμούς, όπως ο 5ος διεθνής διαγωνισμός τραγουδιού Έβα Μάρτον, ο 55ος διεθνής διαγωνισμός φωνητικής Χερτογκενμπός, το Grand Prix Χοσέ Καρρέρας κ.ά. Έχει ερμηνεύσει πολλούς πρωταγωνιστικούς ρόλους εντός και εκτός Ευρώπης, ενώ η ερμηνεία του ως Δούκας της Μάντοβας θεωρείται από τις πιο χαρακτηριστικές του.
Τον ρόλο της Τζίλντας μοιράζονται η διεθνώς αναγνωρισμένη σοπράνο Νίνα Μινασιάν (27, 30/7) και η Ελληνίδα σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση (29, 31/7).
Η Αρμένια σοπράνο Νίνα Μινασιάν έρχεται στην Ελλάδα για το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο της στην Εθνική Λυρική Σκηνή στον ρόλο της Τζίλντας, τον οποίο έχει ερμηνεύσει με επιτυχία σε μερικές από τις σημαντικότερες λυρικές σκηνές, όπως στο Θέατρο Μπολσόι, στην Όπερα της Λυόν, στην Όπερα του Σαν Φρανσίσκο, στην Όπερα της Βιέννης, στην Αρένα της Βερόνας, στο Φεστιβάλ του Αιξ αν Προβάνς κ.α.
Η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση επιστρέφει στον ρόλο της Τζίλντας μετά την επιτυχημένη της εμφάνιση στο Ηρώδειο το 2022. Τον ίδιο ρόλο έχει ερμηνεύσει με τον κορυφαίο αρχιμουσικό Ζούμπιν Μέτα στη Φλωρεντία.
Τον Σπαραφουτσίλε ερμηνεύει ο καταξιωμένος βαθύφωνος της ΕΛΣ Πέτρος Μαγουλάς (27, 30/7) και ο ανερχόμενος Τίμος Σιρλαντζής (29, 31/7).
Ο Πέτρος Μαγουλάς έχει τραγουδήσει εκτός Ελλάδας, στη Βασιλική Όπερα Λονδίνου, στην Όπερα Κιέλου, στην Εθνική Όπερα Ουαλίας, στην Όπερα του Μπιλμπάο, στην Ισραηλινή Όπερα κ.α.
Ο Τίμος Σιρλαντζής είναι από το 2018 μόνιμος σολίστ στο Κρατικό Θέατρο Γκαίρτνερπλατς του Μονάχου, όπου έχει διακριθεί λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές για τις ερμηνείες του. Έχει συνεργαστεί με σημαντικές διεθνείς σκηνές όπως η Όπερα Daegu στη Ν. Κορέα, η Κρατική Όπερα Βαυαρίας και η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου. Το 2022, το περιοδικό Opera News τον συμπεριέλαβε στους είκοσι ανερχόμενους σούπερσταρ της παγκόσμιας όπερας.
Τη Μανταλένα ερμηνεύει η διακεκριμένη μεσόφωνος Οξάνα Βόλκοβα από τη Λευκορωσία, η οποία επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή μετά την επιτυχημένη εμφάνισή της στη «Δύναμη του πεπρωμένου», νωρίτερα φέτος, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
Μαζί τους διακεκριμένοι και νεότεροι μονωδοί όπως οι Χρυσάνθη Σπιτάδη, Μαξίμ Κλονόφσκι, Νίκος Κοτενίδης, Γιάννης Καλύβας, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Ιωάννης Κοντέλλης και Αιμιλία Τσιμιδάκη.
Ο Ριγολέττος με μια ματιά
Ο συνθέτης
Ο Τζουζέππε Βέρντι, ο διασημότερος συνθέτης του ιταλικού ρομαντισμού, γεννήθηκε στο Λε Ρόνκολε της βόρειας Ιταλίας το 1813 και πέθανε στο Μιλάνο το 1901. Σπούδασε μουσική στο επαρχιακό Μπουσσέτο και στη συνέχεια στο Μιλάνο. Τα πρώτα του έργα γράφτηκαν μέσα στο επαναστατικό κλίμα της εποχής, απηχώντας ιδεολογικά τον αγώνα για την απελευθέρωση των ιταλικών κρατιδίων από τους Αυστριακούς και την ενοποίησή τους σε κυρίαρχη χώρα. Η ενασχόληση του Βέρντι με την πολιτική τον ανέδειξε σε εθνικό σύμβολο. Ως ακροστιχίδα το σύνθημα Viva Verdi σήμαινε «Ζήτω ο Βίκτωρ Εμμανουήλ βασιλιάς της Ιταλίας» (Viva Vittorio Emanuele Re D’Italia). Το 1861 ο συνθέτης εξελέγη μέλος του πρώτου ιταλικού κοινοβουλίου. Διασημότερες όπερές του είναι οι Ναμπούκκο(1842), Ριγολέττος (1851), Ο τροβαδούρος (1853), Τραβιάτα(1853), Η δύναμη του πεπρωμένου (1862), Αΐντα (1871), Οθέλλος (1887) και Φάλσταφ (1893). Με τη μουσική του ο Βέρντι εξέφρασε σε αισθητικό επίπεδο το πνεύμα του ώριμου ρομαντισμού και σε πολιτικό επίπεδο την επιθυμία των συμπατριωτών του να δουν την Ιταλία ελεύθερη και ενωμένη. Αγαπήθηκε από ιδιαίτερα πλατύ κοινό και απέκτησε εξαρχής δημοτικότητα που παραμένει αμείωτη μέχρι σήμερα. Στις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του 19ου αιώνα, ο Βέρντι υπήρξε ο συνθέτης που έζησε εκείνη τη μοναδική στιγμή στην ιστορία της μουσικής κατά την οποία η υψηλή τέχνη έγινε ταυτόχρονα και λαϊκή.
Το έργο
Το τρίπρακτο μελόδραμα Ριγολέττος είναι εμπνευσμένο από το θεατρικό Ο βασιλιάς διασκεδάζει (1832) του Βικτόρ Ουγκό. Το ποιητικό κείμενο υπογράφει ο Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε.
Πρεμιέρες
Ο Ριγολέττος πρωτοπαρουσιάστηκε στο Θέατρο Ο Φοίνικας της Βενετίας στις 11 Μαρτίου 1851. Στην Ελλάδα αναφέρεται παράσταση της όπερας το 1852 στην υπό βρετανική προστασία Κέρκυρα και στις 28 Οκτωβρίου 1853 στην Αθήνα, σε ιταλική γλώσσα. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ο Ριγολέττος περιλήφθηκε τον Ιανουάριο του 1948, όταν δόθηκε σε μουσική διεύθυνση του Λεωνίδα Ζώρα και σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Πέρση, με τον Ευάγγελο Μαγκλιβέρα στον κεντρικό ρόλο, τον Αντώνη Δελένδα ως Δούκα και τη Φραντσέσκα Νικήτα ως Τζίλντα.
Ταυτότητα παράστασης
«Ριγολέττος»
Τζουζέππε Βέρντι
27, 29, 30, 31 Ιουλίου 2025 | Ώρα έναρξης: 21.00
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Μουσική διεύθυνση: Ντέρρικ Ινόεϊ
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Αναβίωση σκηνοθεσίας: Ίων Κεσούλης
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: ‘Αλαν Χράνιτελ
Χορογραφία, κινησιολογία: Πατρίσια Απέργη
Αναβίωση χορογραφίας: Ηλίας Χατζηγεωργίου
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Δούκας της Μάντοβας: Λιπαρίτ Αβετισιάν (27, 30/7) /Αντρέι Ντανίλοφ (29, 31/7)
Ριγολέττος: Δημήτρης Πλατανιάς (27, 30/7) / Τάσης Χριστογιαννόπουλος (29, 31/7)
Τζίλντα: Νίνα Μινασιάν (27, 30/7) / Χριστίνα Πουλίτση (29, 31/7)
Σπαραφουτσίλε: Πέτρος Μαγουλάς (27, 30/7) / Τίμος Σιρλαντζής (29, 31/7)
Μανταλένα: Οξάνα Βόλκοβα
Τζοβάννα: Χρυσάνθη Σπιτάδη
Κόμης του Μοντερόνε: Μαξίμ Κλονόφσκι
Μαρούλλο: Νίκος Κοτενίδης
Ματτέο Μπόρσα: Γιάννης Καλύβας
Κόμης του Τσεπράνο: Γιώργος Ματθαιακάκης
Κόμησσα του Τσεπράνο: Διαμάντη Κριτσωτάκη
Δεσμοφύλακας: Ιωάννης Κοντέλλης
Ακόλουθος: Αιμιλία Τσιμιδάκη
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Η παράσταση συστήνεται για ηλικίες άνω των 12 ετών.
Η προπώληση των εισιτηρίων πραγματοποιείται από τη more.com, τα Ταμεία της ΕΛΣ και τα Εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Πληροφορίες: Ταμεία ΕΛΣ (2130885700, καθημερινά 9:00-21:00)
