Η Πανδώρα Μαμελετζή είδε την παράσταση «Το Σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα» σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαπα και γράφει της εντυπώσεις της για το έργο που ανέβηκε στο θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν
Κατεβαίνοντας στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, αυτήν την θεατρική σκηνή που ανήκει στις λίγες που έχουν ιστορικό παρελθόν, προετοιμαζόμαστε για μια έντεχνη συνάντηση ηθοποιών και κοινού.
Πέρσι ήταν η παράσταση Αντιγόνη του Ανούιγ, φέτος το Σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα του Φ.Γ. Λόρκα, και τα δύο σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα. Η γνωστή ηθοποιός και σκηνοθέτης υπογράφει και την μετάφραση/απόδοση κειμένου. Το πρώτο αρχαία τραγωδία, το δεύτερο κλασικό έργο του γνωστού λογοτέχνη και ποιητή που παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία ειδικά όπως αποδόθηκε με αυτή την σκηνοθετική προσέγγιση. Έχει την κορύφωση και την κάθαρση, έχει τον μυσταγωγικό χαρακτήρα και την ατμόσφαιρα του αρχαίου θεάτρου. Κεντρική ηρωίδα η Μπερνάντα, κομβικό στοιχείο ο Χορός-οι 4 μεγαλύτερες κόρες της, κορυφαία του Χορού η 5η κόρη, η μικρότερη που συνάμα είναι και τραγική ηρωίδα, «μάντισσα» η Πόνθια η οικονόμος.
Η υπόθεση του έργου γνωστή και απαραίτητη για να μπορεί κανείς να ακολουθήσει πιο εύκολα τον ρυθμό της παράστασης:
Μια αυταρχική χήρα, μετά τον θάνατο του δεύτερου συζύγου της, επιβάλλει στις πέντε κόρες της 8 χρόνια πένθους και εγκλεισμού. Εκείνες απεγνωσμένα αντιδρούν, η κάθε μια με τον δικό της τρόπο, και με την αφορμή ενός νέου άντρα, ο οποίος για άλλην είναι εραστής, για άλλην μνηστήρας, για άλλην φαντασίωση, η ανάγκη για ζωή φουσκώνει, εκρήγνυται και ο θάνατος ξαναχτυπάει το σπίτι για να το πνίξει σε δεύτερο κύμα πένθους.
Σε αυτό το κύκνειο άσμα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα-καθώς είναι το τελευταίο έργο που θα συγγράψει- είναι εντυπωσιακό πως κανένας άντρας δεν εμφανίζεται επί σκηνής, ούτε καν ο Πέπε Ρομάνο που είναι το μήλο της έριδος για τις 5 αδελφές. Είναι ένα έργο γραμμένο από έναν άνδρα καταπιεσμένο, για την γυναικεία καταπίεση και χειραφέτηση, στο πλαίσιο ενός εμφύλιου πολέμου που αντικατοπτρίζει όλα τα δεινά.
«Εγώ πάντα θα είμαι στο πλευρό αυτών που δεν έχουν τίποτα και στους οποίους δεν επιτρέπεται καν να απολαύσουν ειρηνικά το τίποτα που έχουν». ΛΟΡΚΑ
Η Μαρία Πρωτόπαππα επιλέγει να τοποθετήσει δύο άνδρες στη σκηνή για να υποδυθούν δύο από τους κεντρικούς χαρακτήρες. Μπερνάντα Άλμπα είναι ο Χρήστος Στέργιογλου και Ανγκούστιας είναι ο Δημήτρης Μαργαρίτης. Ο Χρήστος Στέργιογλου αποδίδει μια Μπερνάντα τυραννική. Είναι απόλυτα πειστικός στον ρόλο της σκληρής μάνας εκείνης της εποχής χωρίς να καταφεύγει σε υπερβολές και χωρίς να μεταμορφώνεται σε καρικατούρα. Ο Δημήτρης Μαργαρίτης από την άλλη πλευρά υποδύεται την υποταγμένη Ανγκούστιας με συνέπεια. Από τις άλλες κόρες ξεχωρίζουν η Ευγενία Αποστόλου που δίνει μια στιβαρή ερμηνεία και η Χριστίνα Χειλά- Φαμέλη που παίζει με πάθος την μικρή Αδέλα.
Επίσης η Άννα Καλαϊτζίδου διακρίνεται ως Πόρθια, η έμπιστη οικονόμος του σπιτιού που ανταλλάσσει τους πιο εύστοχους διαλόγους του έργου, εξωτερικεύοντας τον απολυταρχισμό της συντηρητικής κοινωνίας.
Συνεπείς και οι Ελένη Σπετσιώτη και Κατερίνα Φωτιάδη.
Τα κοστούμια της Εύας Νάθενα, μαύρα και ανδρόγυνα αποκαλύπτουν το πένθος και την πάλη των δύο φύλων της εποχής, ενώ τα άσπρα που κρύβονταν από μέσα δείχνουν την αγνότητα των παρθένων κοριτσιών, θυμίζοντας παράλληλα και το σάβανο του τέλους. Εντυπωσιακή η χρήση του πέπλου και της βεντάλιας. Τα σκηνικά της Νάθενα λιτά ώστε να υπηρετούν τον εγκλεισμό συνδυαστικά με τον φωτισμό της Βαλεντίνας Ταμιωλάκη. Η κινησιολογία της γνωστού χορογράφου Μαργαρίτας Τρίκκα είναι καθοριστική στο δέσιμο της παράστασης και η μουσική του Φώτη Σιώτα εγκλιματίζει το κοινό σε αυτήν.
Η εισαγωγή της παράστασης μας μεταφέρει για λίγο στο σήμερα αλλά η πραγματικότητα είναι ότι είναι δύσκολο να ταυτιστείς με χαρακτήρες ενός έργου του 1936. Εκτός αν σκεφτούμε την καταπίεση των μειονοτήτων, την κοινωνία που παραμένει συντηρητική, τον απολυταρχισμό των φασιστικών καθεστώτων. Εξάλλου ο Λόρκα όταν έγραψε το έργο αυτό, προμήνυε το πραξικόπημα του Φράνκο.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση, Απόδοση κειμένου: Μαρία Πρωτόπαππα, Ελένη Σπετσιώτη
Σκηνοθεσία: Μαρία Πρωτόπαππα
Σκηνικά-Κοστούμια: Εύα Νάθενα
Μουσική: Φώτης Σιώτας
Κίνηση: Μαργαρίτα Τρίκκα
Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη
Βοηθός σκηνοθέτιδας: Ηλέκτρα Μπαρούτα
Προωθητικές Φωτογραφίες παράστασης: Ρούλα Ρέβη
Βοηθός Φωτογράφου: Ολίνα Κάτσαρη
Περούκες: Χρόνης Τζήμος
Κομμώσεις: Θοδωρής Μπουρνέλης
Μακιγιάζ: Ειρήνη Γάτου
Γραφίστας: Γιάννης Σταματόπουλος
Φωτογραφίες παράστασης: Μαριλένα Αναστασιάδου
Trailer Παράστασης: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Επικοινωνία παράστασης: Ανζελίκα Καψαμπέλη
Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη
Εκτέλεση Παραγωγής: Kart Productions- Μαρία Ξανθοπουλίδου
ΠΑΙΖΟΥΝ
Ευγενία Αποστόλου
Άννα Καλαϊτζίδου
Δημήτρης Μαργαρίτης
Ελένη Σπετσιώτη
Χρήστος Στέργιογλου
Κατερίνα Φωτιάδη
Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη
Σε ηχογράφηση συμμετέχει η Έρση Μαλικένζου
