Η επίσκεψη στο Πολεμικό Μουσείο της Μερικιάς είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Το σκοτεινό, δροσερό περιβάλλον των τούνελ δημιουργεί μια έντονη αίσθηση δέους, καθώς οι επισκέπτες περπατούν στους ίδιους διαδρόμους που κάποτε χρησιμοποιήθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς.  Γράφει ο Χρήστος Νομικός

Η παρουσίαση των εκθεμάτων είναι εξαιρετικά καλοδουλεμένη και επιτρέπει στον επισκέπτη να συνδυάσει την ιστορική γνώση με τη συναισθηματική σύνδεση με τα γεγονότα.

Βέβαια μια επίσκεψη σε ένα τόσο φιλόξενο και “γλυκό” νησί όπως η Λέρος ίσως αρχικά να  αποτρέπει τον επισκέπτη από να τη συνδυάσει με μια τόσο «πολεμική» εμπειρία . Όμως εμείς που επισκεφθήκαμε το μουσείο, ειλικρινά δεν μετανιώσαμε.

Το πολεμικό Μουσείο του Τούνελ Μερικιάς στη Λέρο αποτελεί έναν μοναδικό εκθεσιακό χώρο για την Ελλάδα. Ένα στρατιωτικό τούνελ – από τα πολλά που υπάρχουν στο νησί – έχει αναστηλωθεί με  προσοχή και σεβασμό. Στον υποβλητικό – και επιβλητικό! – αυτό χώρο φιλοξενούνται πλήθος εκθεμάτων.

Η Λέρος εξαιτίας της γεωστρατηγικής της θέσης και του εξαιρετικού φυσικού λιμανιού στο Λακκί, αποτέλεσε την ιταλική ναυτική βάση της Ανατολικής Μεσογείου, από τη δεκαετία του 1930.

Το Πολεμικό Μουσείο βρίσκεται μέσα στα αυθεντικά τούνελ, διατηρώντας τον αυθεντικό τους χαρακτήρα. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να περπατήσει μέσα στους διαδρόμους και να δει από κοντά:

  • Όλα τα εκθέματά του  βρέθηκαν διάσπαρτα στο νησί ή ανασύρθηκαν από τις θάλασσες του, αλλά και άλλα  δωρίσθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό και ιδιώτες, φωτογραφίες , χάρτες, μακέτες και κάθε είδους υλικό, γίνονται οδηγοί σε ένα πραγματικό  «ταξίδι» στην ιστορία.
  • Αυθεντικά στρατιωτικά αντικείμενα: Πυρομαχικά, όπλα, στολές, εξοπλισμό και άλλα τεκμήρια που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου.
  • Ιστορικά έγγραφα και χάρτες,  «αφηγήσεις» της ιστορίας της Λέρου και της μάχης που δόθηκε για την κατοχή του νησιού.
  • Φωτογραφικό υλικό και μαγνητοσκοπημένα στιγμιότυπα τα οποία απεικονίζουν τη ζωή στο νησί κατά τη διάρκεια της κατοχής.
  • Αναπαραστάσεις, σκηνές από το μέτωπο, καθώς και τη χρήση των τούνελ από τις στρατιωτικές δυνάμεις.

Στο ντοκιμαντέρ το οποίο προβάλλεται κατά τη διάρκεια της επίσκεψης περιγράφεται η μάχη της Λέρου και ακούγονται αυθεντικά ηχητικά αποσπάσματα με τις σειρήνες να ηχούν , τα στρατιωτικά παραγγέλματα να δονούν το χώρο, τις  σφαίρες και τις  οβίδες να συμπληρώνουν ένα ομολογουμένως ανατριχιαστικό ηχητικό και οπτικό αφήγημα!

Η ιστορία της μάχης

Με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί επιχείρησαν να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα που βρίσκονταν στον έλεγχο των πρώην συμμάχων τους. Τα ιταλικά στρατεύματα προσπάθησαν να αμυνθούν με τη βοήθεια κάποιων βρετανικών στρατευμάτων που ήρθαν σε βοήθεια. Η σφοδρότερη σύγκρουση έγινε στο νησί της Λέρου που και οι δύο αντίπαλοι συγκέντρωσαν μεγάλη δύναμη πυρός.

Η μάχη της Λέρου διήρκησε τρεις  μέρες σκληρών συγκρούσεων και αποτέλεσε την τελευταία σημαντική νίκη για τις δυνάμεις του άξονα.

Στον περιβάλλοντα χώρο του Τούνελ λειτουργεί στρατιωτικό μουσειακό πάρκο που περιλαμβάνει στρατιωτικά αυτοκίνητα, φορτηγά,  διάφορα άλλα αντικείμενα ή όπλα καθώς και το εμβληματικό μαχητικό της δεκαετίας του 60 star fighter F 104!

Κατά την έξοδο από το ιδιαίτερο αυτό μουσείο ο επισκέπτης δεν μπορεί παρά να σκεφτεί : Στ’ αλήθεια ποιοι είναι οι χαμένοι και ποιοι οι κερδισμένοι του πολέμου; Εάν όλο αυτό το μίσος το οποίο εκδηλώνεται σε έναν πόλεμο ήταν αγάπη…σε τι κόσμο θα ζούσαμε;

Η Λέρος, κάποτε τόπος εξορίας κάθε είδους, είναι ένας τρυφερός και όμορφος τόπος!

Η εν λόγω «μουσειακή» πινελιά, βοηθά μέσα από την αντίθεσή της, τους υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους να «πολεμούν» με πείσμα για την ειρήνη!!