Ο Γιώργος Χελάκης επιχειρεί να εξηγήσει γιατί οι Δημοκρατικοί υπέστησαν νέα δεινή ήττα από τον ακροδεξιό Ντόναλντ Τραμπ

Ο Τραμπ νίκησε και μάλιστα η επικράτηση του ήταν άνετη. Για άλλη μια φορά οι δημοσκόποι δεν κατάφεραν να μετρήσουν τις υπόγειες κοινωνικές διαδρομές που έφεραν έναν καθαρόαιμο ακροδεξιό με ρατσιστικό λόγο και αντισυμβατική ρητορική στην εξουσία του πιο ισχυρού κράτους στον κόσμο.

Οι απλές διαπιστώσεις για την στροφή που παρατηρείται (και πανευρωπαϊκά) στην ακροδεξιά δεν φτάνουν για να εξηγηθεί το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών.

Ίδια ατζέντα

Άλλωστε, ο Ντόναλντ Τραμπ με περίπου την ίδια ατζέντα είχε εκλεγεί και το 2016 στην προεδρία των ΗΠΑ. «Δεν πρέπει να προκαλεί μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι ένα Δημοκρατικό Κόμμα που έχει εγκαταλείψει τους ανθρώπους της εργατικής τάξης θα διαπίστωνε ότι η εργατική τάξη το έχει εγκαταλείψει. Ενώ η ηγεσία των Δημοκρατικών υπερασπίζεται το κατεστημένο, ο αμερικανικός λαός είναι θυμωμένος και θέλει αλλαγή. Και έχουν δίκιο.» σημείωσε εύστοχα, ο επανεκλεγείς ανεξάρτητος γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς.

Τι φταίει για την ήττα των Δημοκρατικών

Για την ήττα της Χάρις και των Δημοκρατικών δεν φταίει η «υπερβολική» ενασχόληση με τα δικαιώματα, αλλά το ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι Δημοκρατικοί εγκατέλειψαν τους εργαζόμενους, όπως λέει ο Σάντερς.

Η διαπίστωση του Σάντερς δείχνει γιατί η περιφρόνηση οδηγεί τους νέους στην ακροδεξιά και τα νεοναζιστικά μορφώματα. Κάτι ανάλογο έγινε και στην Ελλάδα όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εγκατέλειψε τις θέσεις με τις οπαίες έφτασε να γίνει κυβέρνηση και έβαλε την υπογραφή του στο τρίτο και πιο επαχθές μνημόνιο. Οι νέοι που δεν έχουν καμία προοπτική εργασίας, αισθάνονται ματαίωση, βαθιά κοινωνική περιφρόνηση και απόρριψη.

Η ματαίωση αυτή γίνεται ντροπή, οργή και αγανάκτηση, όταν έχουν τις προϋποθέσεις, όταν είναι πτυχιούχοι πανεπιστημίων, αλλά αναγκάζονται να εργαστούν ως ντελίβερι και σερβιτόροι. Τα δικαιώματα έπρεπε, και σωστά να είναι απαράβατα στο πρόγραμμα των δημοκρατικών. Όφειλαν όμως να συνδέονται και με ευρύτερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις αναδιανομής του πλούτου. Υποτιμήθηκε εντελώς το τελευταίο.

Η δύναμη της… fake αλήθειας

Τώρα, η κοινωνική καταξίωση αναζητείται σε φασιστικές ομάδες, σε ομάδες χουλιγκάνων, σε συμμορίες, σε ομάδες «μπάχαλων», που μαθαίνουν να «βλέπουν» ως αιτία της ματαίωσης και των δεινών, όχι τους «από πάνω», όχι τους υπερπλούσιους σαν τον Μασκ που υποστήριξε μανιωδώς και με όλους του τρόπους τον Τραμπ, αλλά τους «από κάτω», τους μετανάστες, τους όμοιούς τους αφού και οι δικοί τους γονείς μετανάστες ήταν.

Μια άποψη ή «είδηση» (fake news) διαδίδεται παντού από χιλιάδες ψεύτικους λογαριασμούς κι έτσι αποκτά τη δύναμη της «αλήθειας». Αυτή είναι η «αλήθεια» για την οποία μιλάει ο Μασκ. Μια κατασκευασμένη αλήθεια που καταλήγει να κατασκευάζει κυβερνήσεις και προέδρους, που νομιμοποιούνται από την ψήφο των «από κάτω», οι οποίο ψηφίζουν -χωρίς να το παίρνουν χαμπάρι- εναντίον του εαυτού τους. Μάλιστα, είναι βουτηγμένοι στον φανατισμό αφού στην ακροδεξιά ομάδα στην οποία ανήκουν, στο «κίνημα» όπως είπε ο Τραμπ, βρίσκουν την αναγνώριση του ματαιωμένου εαυτού τους.

Οι ματαιωμένοι, οι αόρατοι, οι χωρίς φωνή, τώρα έχουν στα χέρια τους κάτι που θα ισορροπήσει με τις απογοητεύσεις, τον θυμό, τις ματαιώσεις, τα μπούλινγκ και τους εξοστρακισμούς, έχουν κάτι που μπορεί να φέρει χρώμα στην άχρωμη ζωή τους, να αντισταθμίσει τα λάθη, τις ατυχίες, τις αποτυχίες.

Όλο αυτό τους προσδίδει ήδη νόημα και ταυτότητα. Γι’ αυτό παίρνουν ακόμα και τα όπλα για να το υποστηρίξουν. Υπό τον Τραμπ, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα μοιάζει όλο και πιο φιλεργατικό, υποστηρίζοντας τον προστατευτισμό, τα φορολογικά δώρα για την εργατική τάξη και τη διατήρηση του υπάρχοντος συστήματος δικαιωμάτων.

Τα… σκουπίδια

Πολλοί Αμερικανοί χωρίς πτυχίο, νιώθουν ότι οι Δημοκρατικοί τους υποτιμούν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παρά το γεγονός ότι δέχθηκαν σημαντικές οικονομικές ενισχύσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό τον Μπάιντεν, τα μέλη των βιομηχανικών συνδικάτων κινούνται προς τον Τραμπ. Και είναι ο λόγος για τον οποίο η καμπάνια του Τραμπ εκμεταλλεύτηκε το ατυχές σχόλιο του Μπάιντεν που αποκαλούσε τους υποστηρικτές του Τραμπ “σκουπίδια”.

Οι εργατικές τάξεις, συμπεριλαμβανομένου ενός αυξανόμενου ποσοστού της μη λευκής εργατικής τάξης, πιστεύουν ότι ο Τραμπ έχει κάνει τους σωστούς εχθρούς, μιλάει σαν τους ίδιους, τους απευθύνεται και τους υπόσχεται ένα μέλλον μαγικό – ακόμη και αν γνωρίζουν ότι αυτές οι υποσχέσεις είναι απίθανο να τηρηθούν.

Η μεγάλη Αμερική

Οι Αμερικάνοι θέλουν να αποσυρθούν από την παγκοσμιοποίηση που δημιούργησαν μαζί με την ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη. Η παγκοσμιοποίηση ευνόησε κυρίως δυνάμεις όπως η Κίνα. Και τώρα το σύνθημα “μεγάλη Αμερική” έγινε επιθυμία επιστροφής στον εθνικισμό.

Για την αμήχανη Ευρώπη (βλέπε Ευρωπαϊκή Ένωση) που νιώθει να χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της διότι η «μεγάλη προστάτιδα» μοιάζει να αποσύρεται, θα τα πούμε σε επόμενο σημείωμα…