Το Ecogreennet.gr και η Άννα Ρούτση επισκέφθηκαν την γκαλερί Callirrhoë στο νέο της χώρο στη Σίνα 9 και ξεναγήθηκαν στην έκθεση «Electrified Echoes» του Γιώργου Σταμκόπουλου, του οποίου η πορεία συνδέεται στενά με το πλούσιο πολιτιστικό και μουσικό περιβάλλον του Βερολίνου
Λίγες μέρες πριν, στις 25 Ιανουαρίου 2025, εγκαινιάστηκε μια νέα έκθεση στον όμορφο νέο χώρο της γκαλερί Callirrhoë (Σίνα 9, Αθήνα), η οποία θα διαρκέσει έως τις 22 Μαρτίου 2025.
Πρόκειται για το «Electrified Echoes» του Έλληνα ζωγράφου Γιώργου Σταμκόπουλου, ενός καλλιτέχνη, του οποίου η πορεία συνδέεται στενά με το πλούσιο πολιτιστικό και μουσικό περιβάλλον του Βερολίνου.
Πολλοί γνωρίζουμε το σήμα κατατεθέν της νυκτερινής dance σκηνής του Βερολίνου, το θρυλικό Watergate. Τοπόσημο της techno σκηνής της πόλης, η οποία μάλιστα εντάχθηκε πριν από ένα χρόνο στα λίστα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Το Watergate, που ιδρύθηκε μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου, σε μια ανεξερεύνητη τότε περιοχή με κουφάρια αποθηκευτικών κτηρίων δίπλα στο ποτάμι Spree, μεταξύ ανατολικού και δυτικού Βερολίνου, ενσάρκωνε τις αξίες της μη ιεραρχικής εξουσίας, των αντιρατσιστικών και αντιπολεμικών κινημάτων, καθώς και τη δέσμευση στις queer, φεμινιστικές και αντισυμβατικές ιδέες.
Το κλαμπ έκλεισε οριστικά πριν λίγες μέρες και μαζί του τελειώνει μια εποχή. Πώς συνδέεται όμως αυτό με τον καλλιτέχνη και την έκθεση; Ο Γιώργος Σταμκόπουλος έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του στο Βερολίνο, όπου ανέπτυξε την καριέρα του ως ζωγράφος. Παράλληλα με τη ζωγραφική του, δημιουργεί οπτικά εφέ για DJs που εμφανίζονταν στο εμβληματικό κλαμπ.
Αυτή η παράλληλη δραστηριότητα όχι μόνο επηρέασε τη δημιουργική του διαδικασία, αλλά του προσέφερε έναν χώρο ελευθερίας, αλληλεγγύης και ανεξέλεγκτης δημιουργικότητας που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στο έργο του.
Η έκθεση παρουσιάζει παλιότερα και νεότερα έργα του, με τα τελευταία να αποτελούν ένα νέο σώμα, διαποτισμένο με την αίσθηση αυτής της απώλειας, η οποία ταυτόχρονα λειτουργεί ως σημείο εκκίνησης.
Ξεναγηθήκαμε στην έκθεση από την επιμελήτρια τέχνης και συνεργάτιδα της γκαλερί, Ελένη Ρήγα, που, όπως είπε χαρακτηριστικά:
«Την περίοδο των δικαιωματικών αγώνων μετά την εκλογή Τραμπ με τρομάζει που κλείνουν τέτοιοι χώροι.
Το Watergate άνοιξε το 2000 και κατά κάποιο τρόπο ήταν ένα «παιδί» της πτώσης του Τείχους, αφού ο ιδιοκτήτης του ανήκει στη γενιά εκείνη κι έχει βιώσει την αλλαγή αυτή».
Με τόλμη, ορμητικότητα και δύναμη, οι πίνακες του Σταμκόπουλου αποτυπώνουν τη ζωτικότητα της μουσικής, την τελετουργική ένταση της εμπειρίας του κλαμπ και τον παγκόσμιο ρόλο τέτοιων χώρων ως καταφυγίων που προάγουν την κοινότητα, τη δημιουργικότητα και τις εναλλακτικές μορφές του σχετίζεσθαι.
«Έχει σημασία να δούμε τη σύσταση του κλαμπ και σε τι ανθρώπους επιτρεπόταν να μπουν. Ένα ποσοστό 10% ανήκαν στην «ανώτερη» τάξη, εύποροι και καλοντυμένοι, ένα 30% ήταν οι αυθεντικοί κλάμπερς που χορεύουν και μετά οι «super freaks», που είναι το ‘κολλητικό’ στοιχείο που ενώνει τους υπόλοιπους, τους φέρνει πιο κοντά.
Όπως σε μια κοινωνία, μόνο που δεν υπάρχει τόσος χρόνος, αλλά είναι αρκετός για να κοιταχτούμε, να γνωριστούμε και να δημιουργήσουμε ένα κοινωνικό σώμα για λίγο», μας λέει η Ελένη.
Ο Σταμκόπουλος έκανε τον προγραμματισμό των visuals για το κλαμπ κι έφτιαχνε συγκεκριμένα patterns. Προετοίμαζε τα οπτικά στοιχεία και έκανε ένα είδος διαδραστικής live ζωγραφικής στους γύρω τοίχους και στο ταβάνι του κλαμπ.
Μέσα από την έκθεση «Electrified Echoes», καλεί τους θεατές να βιώσουν τον παλμό της ζωντανής σκηνής του Βερολίνου, ενώ παράλληλα τους προτρέπει να στοχαστούν πάνω στις ευρύτερες δυνάμεις της αλλαγής, της απώλειας και της αναγέννησης.
Σε αντίθεση με τα παλαιότερα έργα, όπου υπήρχαν λιγότερα χρώματα και περισσότερος κενός χώρος, επιτρέποντας στον καλλιτέχνη να δημιουργεί φαντασιακά τοπία, στη νέα του δουλειά φαίνεται σαν ο ίδιος να πετά από πάνω του αυτό το κενό.
Η αποποίηση του κενού χώρου μοιάζει με ανάγκη αποστασιοποίησης από το κεκτημένο, αλλά και αποτέλεσμα μιας εσωτερικής ανάγκης για ενεργοποίηση ενός μεγαλύτερου ζωγραφικού πεδίου, όπου το χρώμα και η διαρκής κίνηση παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην τελική έκβαση του έργου. Τα όρια και οι φόρμες δεν είναι πια τόσο διακριτά μεταξύ τους. Κατά τον καλλιτέχνη, τα έργα αυτής της σειράς στερούνται πλέον τη στατικότητα των προηγούμενων.
Μπορεί η μνήμη και η φαντασία να διαμορφώσει νέους δρόμους προς το μέλλον; Κάτι τέτοιο φαίνεται να πραγματεύεται το έργο του Σταμκόπουλου σε αυτήν την transit εποχή.
Στα έργα που εκτίθενται στην γκαλερί παρατηρούμε ζωηρά χρώματα, με έντονο το μπλε, το κίτρινο, το μωβ, το πράσινο. Οι πίνακες μοιάζουν σαν ένα ξεφλούδισμα, σαν τα σχέδια να ξεπηδούν μέσα από επάλληλες στρώσεις υλικών και να παίζουν με τον θεατή προκαλώντας τον να ανακαλύψει κρυμμένους θησαυρούς.
Όπως μας εξηγεί η Ελένη Ρήγα:
«Αυτές οι στρώσεις δημιουργούνται με υλικό καλουπώματος, γλυπτικό υλικό, τις λεγόμενες μάσκες, που απλώνονται εναλλάξ με λάδι, δημιουργώντας μια πολυεπίπεδη διαδικασία. Βλέπουμε σε πολλά έργα μικρές λεπτομέρειες εν είδει ημερολογίου. Το μεσογειακό τοπίο αντικατοπτρίζεται στη δουλειά του.
Ο Σταμκόπουλος λειτουργεί, όπως λέει, ως δέκτης παρά ζωγράφος. Δουλεύει με φωτογραφίες πετώντας drone στην Ελλάδα. Βλέπουμε το έδαφος και τα χρώματά του, τις γραμμές αλατιού από τις αλυκές, οροσειρές ή ακτογραμμή. Δεν αποτυπώνονται, αλλά ερμηνεύονται με φόρμες και χρώματα. Ζει πολλά χρόνια στο Βερολίνο και του λείπει το χρώμα.
Δουλεύει με το φως στην κυριολεξία, όπως βλέπουμε στο κλαμπ, αλλά και στη ζωγραφική. Το φως και το χρώμα είναι ταυτολογικά για τον ίδιο».
Οι γονείς του Γιώργου Σταμκόπουλου δούλευαν, ο δε πατέρας του έβαφε κτήρια και συχνά τον έπαιρνε μαζί του, ενθαρρύνοντάς τον να βάφει κι εκείνος για να απασχολείται. Αυτό φαίνεται ότι έγινε και τρόπος έκφρασης, ένα καταφύγιο αλλά και συναισθηματικό γονεϊκό δέσιμο. Η δε Κατερίνη, όπου μεγάλωσε, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο τοπίο πλούσιο σε χρώματα και γεωμορφία.
Παρατηρούμε επάλληλες κυκλικές γραμμές σαν δακτυλικά αποτυπώματα να διακρίνονται ανάμεσα από τα χρώματα σε ορισμένους πίνακες. Η Ελένη μας εξηγεί:
«Πρόκειται για ανάσες που μετρά, ένα τελετουργικό με αναπνοή και σώμα, ένα είδος διαλογισμού που του επιτρέπει να παραμένει ήρεμος και λειτουργεί θεραπευτικά. Είναι η διέξοδος από την ηχητική ένταση. Το στούντιο είναι ένας χώρος διαλογισμού του, δημιουργεί έναν χώρο πνευματικό και εσωτερικό γύρω από τη δουλειά του».
Η γκαλερί Callirrhoë ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2020 από την Ολυμπία Τζωρτζή. Το όνομά της προέρχεται από ελληνικές ρίζες και σημαίνει «όμορφη ροή» αντανακλώντας τη φυσική εκροή καλλιτεχνικής έκφρασης και ιδεών που ο χώρος επιδιώκει να καλλιεργήσει. Στόχος της είναι η ενίσχυση της σύνδεσης ανάμεσα σε τέχνη και κοινωνία.
Οι εκθέσεις της σκοπεύουν να εμβαθύνουν στην κατανόηση της επίδρασης της τέχνης στην κοινωνία και στον ρόλο της στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης και μνήμης.
Ο χώρος παρουσιάζει επίσης ατομικές εκθέσεις από ανερχόμενους Έλληνες σύγχρονους καλλιτέχνες, με τον ευρύτερο στόχο να προωθήσει την ελληνική τέχνη διεθνώς μέσω συνεργασιών στο εξωτερικό.
Στα γραφεία της γκαλερί είδαμε στοιχεία από προηγούμενες εκθέσεις, για παράδειγμα της Νικόλ Οικονομίδου, ελληναοαμερικανίδας που εξερευνά τη νοσταλγία, την έννοια του σπιτιού και του ανήκειν και την αναζήτηση της ταυτότητας. Της Valentina Bartolini, ελληνοϊταλίδας που ασχολείται επίσης με το σπίτι, την καταγωγή και την παιδική ηλικία.
Η διευθύντρια και ιδρύτρια της γκαλερί, Ολυμπία Τζωρτζή, έχει ζήσει για 15 χρόνια στο εξωτερικό, στο Βερολίνο και στη Βιέννη, και έχει εργαστεί για ένα διάστημα στην Αμερική, συνεπώς δεν μπορεί παρά να έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη διττή ταυτότητα και για το κοινωνικοπολιτικό εύρος της τέχνης. Όπως είπε η Ολυμπία στο Εcogreennet.gr:
«Με ενδιαφέρει το πώς θα ενταχθούν οι Έλληνες καλλιτέχνες σε ένα διεθνές πεδίο τέχνης μέσα από εκθέσεις, φουάρ και συνεργασία με εξωτερικό. Όταν επέστρεψα, είδα ότι δεν υπάρχουν πολλοί χώροι στην Ελλάδα για ατομικές παρουσιάσεις.
Επειδή μεγάλο κομμάτι της δουλειάς μας ήταν οι φουάρ, προσπαθούσαμε να περιλαμβάνουμε ένα κομμάτι της Ελλάδας, αλλά εκτός από τους λίγους, παραδοσιακά γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες, στο πιο «αγοραστικό» κομμάτι της Τέχνης οι Έλληνες παραμένουν άγνωστοι. Θέλω να δείξω ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι καλλιτέχνες που δεν γνωρίζουμε.
Έχουμε πάει σε εκθέσεις του εξωτερικού με τον Νικόλα Βεντουράκη στο Μόναχο ή θα πάμε τώρα στην Ισπανία με τις Ισμήνη Κινγκ και Ελεάνα Αρναούτου, πέρυσι είχαμε κάνει ομαδική έκθεση στη Βιέννη και κάνουμε πολλές ακόμα πρωτοβουλίες.
Δεν είμαστε ένα μικρό γαλατικό χωριό, κάνουμε πράγματα, υπάρχει κινητικότητα. Θα μπορούσα λοιπόν να πω ότι η Callirrhoë επικεντρώνεται σε τρία στοιχεία: στο ερευνητικό κομμάτι, στην εκπροσώπηση και εξωστρέφεια και στην αγοραπωλησία».
Σύντομο βιογραφικό του καλλιτέχνη:
Ο Γιώργος Σταμκόπουλος γεννήθηκε το 1983 στην Κατερίνη και ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και στο Universität der Künste του Βερολίνου. Ήταν υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011. Έχει κάνει ατομικές εκθέσεις μεταξύ άλλων στη Βιέννη, Βρυξέλλες, Λεμεσό, Μόναχο, Ρώμη και ομαδικές εκθέσεις μεταξύ άλλων σε Τουρκία, , Βιέννη, Λισαβόνα, Αθήνα, Ρώμη, Νέα Υόρκη, Βερολίνο, Ντίσελντορφ.
Πληροφορίες για την έκθεση:
Electrified Echoes, του Γιώργου Σταμκόπουλου
Μέχρι τις 22 Μαρτίου 2025
Callirrhoë, Σίνα 9
Ώρες λειτουργίας: Τρ., Τετ., Παρ. 11 π.μ. – 7 μ.μ., Πεμ. 11 π.μ. – 8 μ.μ., Σαβ. 12-4 μ.μ. και κατόπιν ραντεβού
Είσοδος ελεύθερη
