Ο Σωτήρης Γεωργίου θυμάται την καταστροφή του 2004 και αναρωτιέται πόσο έτοιμη είναι η χώρα μας
Πολλές φορές λένε το στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα. Και πολλές φορές λαμβάνουμε μέτρα κατόπιν…εορτής, δηλαδή κατόπιν της καταστροφής.
Πριν από λίγες ημέρες, την επόμενη των Χριστουγέννων είχαμε την θλιβερή επέτειο 19 χρόνων από το καταστροφικό τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό, με επίκεντρο ανοικτά της δυτικής ακτής της βόρειας Σουμάτρας, Ινδονησίας. Κατά τις 8 το πρωί τοπική ώρα ο τεράστιος (9.3!) σεισμός και το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού του 2004 έμεινε στην ιστορία.
Ο σεισμός προκλήθηκε από ρήξη κατά μήκος του ρήγματος μεταξύ της πλάκας της Βιρμανίας και της ινδικής πλάκας. Αμέσως μετά καθώς ήταν υποθαλάσσιος, μια σειρά από τεράστια κύματα τσουνάμι που έφτασαν σε ύψος τα 30 μέτρα δημιουργήθηκαν από την υποθαλάσσια σεισμική δραστηριότητα. Και έφτασαν σε 14 χώρες διαλύοντας τα πάντα. Ο σεισμός ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος που καταγράφηκε ποτέ και είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη διάρκεια δόνησης που παρατηρήθηκε ποτέ, μεταξύ οκτώ και δέκα λεπτών
Η ξαφνική κάθετη άνοδος του βυθού κατά μερικά μέτρα κατά τη διάρκεια του σεισμού εκτόπισε τεράστιους όγκους νερού, με αποτέλεσμα ένα τσουνάμι που έπληξε τις ακτές του Ινδικού Ωκεανού.
Το τσουνάμι, όπως και όλα τα άλλα, συμπεριφέρθηκε διαφορετικά στα βαθιά νερά απ ‘ότι στα ρηχά νερά. Στα βαθιά νερά του ωκεανού, τα κύματα τσουνάμι σχηματίζουν μόνο χαμηλά, πλατιά εξογκώματα, μόλις αισθητά και ακίνδυνα, τα οποία ταξιδεύουν με ταχύτητα 500 με 1.000 χιλιόμετρα την ώρα. Σε ρηχά νερά κοντά στις ακτές, ένα τσουνάμι επιβραδύνει σε μόνο δεκάδες χιλιόμετρα την ώρα, αλλά, με αυτόν τον τρόπο, σχηματίζει μεγάλα καταστροφικά κύματα. Επιστήμονες που ερευνούσαν τη ζημιά στο Ατσέχ βρήκαν στοιχεία ότι το κύμα έφτασε σε ύψος 24 μέτρων όταν έφτασε στην ξηρά κατά μήκος μεγάλων τμημάτων της ακτογραμμής, που ανήλθε σε ύψος 30 μέτρων σε ορισμένες περιοχές της ενδοχώρας.
Οι δορυφόροι ραντάρ κατέγραψαν τα ύψη των κυμάτων τσουνάμι σε βαθιά νερά: το μέγιστο ύψος ήταν 60 εκατοστά δύο ώρες μετά τον σεισμό, οι πρώτες τέτοιες παρατηρήσεις που έγιναν ποτέ. (Πηγή)
Τελικά πάνω από 230.000 ήταν οι νεκροί και ανυπολόγιστη η οικονομική καταστροφή. Ταυτόχρονα η διεθνής κοινότητα αφυπνίστηκε καθώς είχαμε ξεχάσει μάλλον τα τσουνάμι που πριν χιλιάδες χρόνια είχαν καταστρέψει πιθανότατα την Κρήτη και τον διάσημο Μινωϊκό πολιτισμό της (έκρηξη ηφαιστείου Σαντορίνης 3000 π Χ) .
Πλέον υπάρχουν άμεσες προειδοποιήσεις και εκκενώσεις ακόμα και αν δεν συντρέχει τόσος λόγος. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις πως συμπεριφέρεται ένα τσουνάμι. Προφανώς οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πλήρη άγνοια επί του θέματος ή νομίζουμε ότι η Ελλάδα δεν έχει τέτοιους κινδύνους μιας και ας είναι κλειστή θάλασσα. Λάθος και μάλιστα μεγάλο! Σχετικά πρόσφατα μια νέα έρευνα για τα τσουνάμι που έχουν καταγραφεί στον Ελλαδικό χώρο δημοσιοποίησαν Έλληνες επιστήμονες. Σύμφωνα με αυτή , το μεγαλύτερο τσουνάμι που εκδηλώθηκε στην περιοχή της Μεσογείου τα τελευταία 65 χρόνια ήταν αυτό που το κύμα του έπληξε τη Σάμο μετά τον πρόσφατο, μεγάλο σεισμό των 6,7 – 7 Ρίχτερ, στις 30 Οκτωβρίου του 2020. Το μέγιστο ύψος του τσουνάμι έφτασε τα 3,35 μέτρα στο βόρειο τμήμα του νησιού (Αγ. Νικόλαος), ενώ στο Βαθύ το κύμα κατέκλυσε μια περιοχή μήκους δυο χιλιομέτρων
Ακούστε όμως κάτι που δεν ξέρετε μάλλον. Το μεγαλύτερο τσουνάμι της Μεσογείου κατεγράφη στις Κυκλάδες στις 9 Ιουλίου του 1956, μετα τον σεισμό 7,7 ρίχτερ στη θαλάσσια περιοχή της Αμοργού.Το τσουνάμι που σχηματίστηκε ξεπέρασε σε ύψος τα 15 μέτρα, σάρωσε όλο το Νότιο Αιγαίο, έφτασε μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου αλλά και ως τη Χάιφα του Ισραήλ! Όπως διαβάζουμε αλλού το τσουνάμι αυτό έφτασε και στα 25 μέτρα (!) και χαρακτηρίστηκε ως το «γιγαντιαίον παλιρροιακόν κύμα», όπως έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής, που ακόμα τονίζουν ότι έφτασε στα 20 μέτρα στην Αστυπάλαια, τα 10 στη Φολέγανδρο, Χαρακτηριστικά κάτοικοι της Καλύμνου(!) μνημονεύουν χαρακτηριστικές εικόνες από το ξημέρωμα εκείνο που πάνω από τριάντα καΐκια και ένα καράβι εκτοξεύτηκαν στη Χώρα (τον οικισμό πάνω από τα Πόθια, δηλαδή) ,1.5χιλ μέσα δηλ και τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Μικρό τσουνάμι σχηματίστηκε και μέσα στον Κορινθιακό Κόλπο ως αποτέλεσμα όχι σεισμού αλλά κατολισθήσεων τον Φεβρουάριο του 1963!
Η αλήθεια είναι ότι πλέον υπάρχει εγρήγορση και οι χώρες της Μεσογείου συνεργάζονται και προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο ενός ισχυρού σεισμού που θα προκαλέσει τσουνάμι και θα πλήξει παράκτιες περιοχές τους. Και με πιθανότερο σενάριο ότι αυτό θα ξεκινήσει από την Ελλάδα! Άλλωστε η χώρα μας έχει την υψηλότερη σεισμικότητα σε όλη τη Μεσόγειο και προϊστορία! Δεν χρειάζεται να πούμε τι καταστροφή θα συνέβαινε σε όλα τα επίπεδα αν είχαμε το γεγονός του 1956 σήμερα με την ναυσιπλοΐα να έχει εκτοξευθεί σε αριθμούς και με την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη σε όλες τις περιοχές αυτές. Και πόσο δε μάλλον ήταν πάλι καλοκαίρι με δεκάδες χιλιάδες τουρίστες στα νησιά μας. Βέβαια πλέον και η επιστήμη είναι πολύ πιο έτοιμη για να προλάβει να σώσει όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές. Αλλά το άρθρο έχει να κάνει με ότι ότι πρέπει να έχουμε στην κουλτούρα μας, ειδικά σε περιοχές που έχουν κίνδυνο, ότι η Ελλάδα είναι μια άκρως σεισμογενής χώρα που έχει πληγεί από καταστροφικά τσουνάμι στην ιστορία της. Και άρα να είμαστε έτοιμοι σαν πολιτεία αλλά και ατομικά
