Ο Γιώργος Χελάκης γράφει για την εξέγερση μιας γενιάς που άλλαξε την σύγχρονη ελληνική ιστορία
Μετά από μισό αιώνα, η εξέγερση του Πολυτεχνείου παραμένει συνυφασμένη με τους αγώνες για μόρφωση, δουλειά με δικαιώματα, Δημοκρατία και Ελευθερία. Δυστυχώς, ακόμα και ύστερα από 50 χρόνια, τα αιτήματα της εξέγερσης εκείνου του Νοέμβρη τίθενται ακόμα πιο επιτακτικά, καθώς τα όρια της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας των λαών δοκιμάζονται σε πολλές περιοχές του πλανήτη, με την τραγική αναζωπύρωση του παλαιστινιακού με περισσότερους από έντεκα χιλιάδες (11.000) νεκρούς αμάχους μέχρι τώρα, εκ των οποίων τα μισά παιδιά, θύματα των ανηλεών επιθέσεων του Ισραήλ στη Γάζα.
Τον Νοέμβριο του 1973, στο Πολυτεχνείο εκφράστηκε, με γενναιότητα απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς, η ανάγκη των νέων για παιδεία, δημοκρατία και ελευθερία. Το Πολυτεχνείο, πενήντα χρόνια από τότε, συνδέθηκε με τις κοινωνικές διεκδικήσεις για τα ίδια ιδανικά και παραμένει σύμβολο αγώνα και δικαίωσης. Για κάποιους προφανώς δεν σημαίνει τίποτα. Είναι συνήθως οι ίδιοι άνθρωποι που τρομάζουν με τις νεανικές εξεγέρσεις.
Το μόνο που τους μένει είναι να φορτώσουν στην γενιά του Πολυτεχνείου τα φαινόμενα παρακμής του πολιτικού και κομματικού συστήματος. Μέσα από τη φωτιά των φραγμάτων πυρός ξεπροβάλλουν το μέγα πάθος, η επίμονη μαχητικότητα και η συντροφική αλληλεγγύη των ανθρώπων που βρέθηκαν να διαδηλώνουν δίπλα δίπλα, να σώζουν τραυματίες και τελικά να πεθαίνουν ή να τραυματίζονται και οι ίδιοι, χωρίς να ξέρει ο ένας το όνομα του άλλου: στοιχεία που προσέδωσαν στην αυθόρμητη εκκίνηση της φοιτητικής κατάληψης τον χαρακτήρα γνήσιας λαϊκής εξέγερσης.
Ο Νοέμβρης του 1973 θα μάς επαναφέρει σε αξίες και ιδέες που σήμερα μπαίνουν σε αμφισβήτηση. Για την συλλογικότητα, για την αντίσταση στον αυταρχισμό της κρατικής εξουσίας, για τον κοινωνικό μετασχηματισμό, για τα δικαιώματα των καταπιεσμένων.
Ο Νοέμβρης θα στοιχειώνει όσους φοβούνται το πλήθος, την νεανική διαμαρτυρία. Θα φοβίζει όσους θέλουν κλειστά συστήματα, περιορισμένα δικαιώματα, Δημοκρατία χωρίς λαό, Αστυνομικό κράτος. Γι’ αυτό και απαξιώνουν την εξέγερση με όλους τους δυνατούς τρόπους. Αλλά τίποτα δεν θα καταφέρουν.
Η ιστορία θα ήταν πολύ διαφορετική αν δεν είχε επέμβει η εξέγερση, που διέρρηξε το πείραμα της «φιλελευθεροποίησης» της χούντας. Μετά τα γεγονότα του Νοέμβρη αυτός ο σχεδιασμός δεν ήταν πια εφικτός, οδηγώντας στο ξεθεμελίωμα όλου του πλέγματος εξουσίας που γέννησε τη δικτατορία και στήριζε το αυταρχικό μετεμφυλιακό κράτος. Χωρίς το Πολυτεχνείο δεν θα υπήρχε πραγματική μεταπολίτευση.
Στο Νοέμβρη χρωστάμε, λοιπόν, που η ιστορία δεν γράφτηκε εντελώς διαφορετικά, που τη χούντα δεν διαδέχθηκε «ομαλά» μια συνθήκη περιορισμένων συνταγματικών ελευθεριών, που ο στρατός, οι δυνάμεις καταστολής και οι μυστικές υπηρεσίες, θα αποτελούσαν διαρκές φόβητρο εκτροπών και παρεμβάσεων στην πολιτική ζωή απέναντι στις διεκδικήσεις της κοινωνίας. Ακόμα, το Πολυτεχνείο και η πίστη στους αγώνες που χάραξε σε μια ολόκληρη γενιά, είναι ο παράγοντας που προσδιόρισε το χαρακτήρα της μεταπολίτευσης, ως μια περίοδο με τεκτονικές αλλαγές υπέρ του λαού.
Η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοιες στιγμές και γεγονότα. Γιατί έτσι μόνο αλλάζει ο κόσμος προς το καλύτερο. Γιατί μόνο έτσι οι άνθρωποι νιώθουν υποκείμενα της ιστορίας.
Η εξέγερση του Νοέμβρη προετοιμάστηκε επί χρόνια από την παράνομη δραστηριότητα των οργανωμένων δυνάμεων της Αριστεράς και εκδηλώθηκε ως αυθόρμητος ξεσηκωμός. Όπως αυθόρμητος ήταν ο ξεσηκωμός εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που γέμισαν τις πλατείες διαδηλώνοντας, χρόνια μετά, κατά των μνημονίων.
Την εξέγερση του Πολυτεχνείου την έπνιξε στο αίμα ο στρατός και τα τανκς των χουντικών. Την εξέγερση των πλατειών επιχείρησε να την πνίξει η μετατροπή του περήφανου «ΟΧΙ» στο υποταγμένο «ναι» της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015…
