Η Λίλα Παπαπάσχου είδε την παράσταση παραγωγής του ΘΤΝΚ, που βασίζεται στην κλασική τραγωδία του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και αναρωτιέται τι έχει πραγματικά αλλάξει από το 1934, όταν και πρωτοπαρουσιάστηκε το έργο του εμβληματικού συγγραφέα
Ανήμερα της επετείου της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου, βρεθήκαμε στο θέατρο Πόρτα, για να παρακολουθήσουμε μία παράσταση που έχει στον δραματουργικό της πυρήνα την επιθυμία μιας γυναίκας να αποκτήσει παιδί. Δεν ξέρω πως ακριβώς ονομάζεται αυτό, σίγουρα όμως έχει τη δική του σημειολογία.
Ο Σάιμον Στόουν, είναι κατά κοινή ομολογία, ένας ιδιαίτερα επιδραστικός συγγραφέας και σκηνοθέτης της εποχής μας ( έχει κι άλλες πολλές ιδιότητες), με μία ενδιαφέρουσα προσωπική ιστορία, η οποία σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε και την πολυπρισματική καλλιτεχνική ματιά του . Αυτή η ξεχωριστή οπτική του, σε συνδυασμό με τα προσωπικά του βιώματα και την οξυδερκή παρατήρηση των συνανθρώπων του – οικείων και ξένων – τον οδήγησε στην ανάγκη να μιλήσει για ένα θέμα που αφορά πολλά ζευγάρια ανά τον κόσμο.
Γι’ αυτό και όταν του ανατέθηκε να ανεβάσει τη Γέρμα, θεώρησε ότι η νεαρή αγρότισσα στην Ανδαλουσία του 1930, η οποία δεν μπορεί να κάνει παιδιά σε μια εποχή που αυτό αναγνωρίζονταν ως η βασική «αποστολή» μιας γυναίκας, θα ήταν πιο ενδιαφέρον να δώσει τη θέση της σε μια μοντέρνα, απελευθερωμένη και κοινωνικά καταξιωμένη γυναίκα. Μια γυναίκα του σήμερα δηλαδή που δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν για τις επιλογές της και εμφανίζεται ισότιμη απέναντι στον άνδρα. Με το επιτακτικό θέλω της αρχικής ηρωίδας όμως να παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο κι «Εκείνη» (που διόλου τυχαία εμφανίζεται ανώνυμη) να καταλαμβάνεται σταδιακά από το φάντασμα του αγέννητου παιδιού της (ή της ίδιας της ηρωίδας του Λόρκα)
Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, έδωσε φωνή σ’ αυτήν τη γυναίκα χωρίς όνομα που τόσο εύστοχα σκιαγράφησε ο Αυστραλιανής καταγωγής συγγραφέας. Στηριζόμενος στη μετάφραση που συνυπογράφουν η Κοραλία Σωτηριάδου και ο Δημήτρης Κιούσης, ο καταξιωμένος δημιουργός αποτολμά την ανατομία του γυναικείου ψυχισμού, η οποία συμπυκνώνεται σε μία πολύσημη θεατρική πρόταση, με σκηνικά ευρήματα σπάνιας αισθητικής και τους ποιητικούς συμβολισμούς του κειμένου, προσαρμοσμένους στη hi tech κουλτούρα των 00s.
Ακολουθώντας τις επιταγές της πλοκής, ο έμπειρος σκηνοθέτης την τοποθετεί στη μέση ενός οικογενειακού και κοινωνικοπολιτικού κάδρου, ρευστού και συνεχώς μεταβαλλόμενου, όπως συμβαίνει και στην πραγματική ζωή. Στην αρχή το «σχέδιο» μοιάζει απλό. Ένα ζευγάρι που ζει στην πιο high class περιοχή του Λονδίνου, απολαμβάνοντας τους καρπούς της επαγγελματικής του επιτυχίας, αποφασίζει να ολοκληρώσει την ευτυχία του με τον ερχομό ενός παιδιού. Στην πορεία όμως αυτό το «μαζί» δίνει τη θέση του στην ολοένα πιο μοναχική και αδιέξοδη προσπάθεια της γυναίκας να γίνει μητέρα. Με κάθε κόστος, κόντρα σε κάθε λογική, με (αυτό)καταστροφική μανία.
Κοντά της, αλλά και τόσο μακριά οι «δικοί» της άνθρωποι. Εκτός από τον σύντροφό της Τζον, η διανοούμενη ακαδημαϊκός μητέρα Έλεν, η μεγαλύτερη – παντρεμένη και μητέρα – αδελφή Μαίρη, η νεαρή υπάλληλός της και εκπρόσωπος της generation Z, Ντες και ο πρώην σύντροφός της Βίκτωρ, που επιστρέφει για να παίξει το δικό του καταλυτικό ρόλο στη ζωή της.
«Εκείνη» λοιπόν, έχει τη μορφή της σαρωτικής Μαρίας Κίτσου, που για μία ακόμη φορά αποδεικνύει το μέγεθος του τεράστιου υποκριτικού ταλέντου της, το οποίο μοιάζει να πηγάζει από κάθε κύτταρο της ύπαρξής της, τόσο αυθεντικό και αυταπόδεικτο, σχεδόν μεταφυσικό.
Απόλυτη, στιβαρή, εύθραυστη, ερωτική, σπαρακτική, μας έκανε να ταυτιστούμε μαζί της, ακόμα κι αν δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε απόλυτα. Αυτό που σίγουρα συναισθανθήκαμε είναι η οικουμενική «κραυγή» ενός ανθρώπου για βοήθεια, για στοργή, για κάτι που πραγματικά θα μπορεί να ορίζει ως δικό του.
Η Μαρία Κίτσου σε ένα ακόμα ρεσιτάλ ερμηνείας
Τον Τζον, υποδύεται ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, ένας χαρισματικός ηθοποιός ευρείας γκάμας, με πηγαίο ταλέντο και έντονη εκφραστικότητα, ο οποίος μας έχει χαρίσει αξιομνημόνευτες ερμηνείες, σε πολύ δύσκολους και απαιτητικούς ρόλους.
Μέσα από τη μεστή και πλούσια σε αντιθέσεις απόδοση του χαρακτήρα του, αναδεικνύονται όλες οι αιτιάσεις του ήρωα που υποδύεται, χωρίς ωστόσο να υπολείπεται σε εσωτερικότητα και ευαισθησία.
Η σπουδαία ηθοποιός Ασπασία Κράλλη, κάνει κάθε ρόλο που καλείται να ερμηνεύσει κτήμα της. Δεν αποτελεί εξαίρεση και η δυναμική, ανεξάρτητη και ουσιαστικά «απούσα» από τη ζωή της κόρης της, Έλεν, την οποία υποδύθηκε με υποδειγματική άνεση.
Σε συνδυασμό μ’ ένα ιδιόμορφο χιούμορ, το οποίο φλερτάρει με τη σκληρότητα που συχνά εμπεριέχουν οι σχέσεις οικειότητας, ειδικότερα μάνας-κόρης, η καταξιωμένη ηθοποιός παρουσίασε μια ολοκληρωμένη ερμηνεία.
Στο ρόλο της Μαίρης, η ταλαντούχα ηθοποιός Τατιάνα Πίττα, δημιουργεί έναν συμπαγή και γεμάτο ενδιαφέρουσες πτυχές χαρακτήρα, που διεκδικεί το δικαίωμα να ακουστεί μια λιγότερο εξιδανικευμένη πλευρά της μητρότητας, η οποία όμως στην προκειμένη περίπτωση υπονομεύει την ψυχική ισορροπία της αδελφής της, που ονειρεύεται όσα η ίδια απαξιώνει.
Εξίσου ακριβής και πειστική ως Ντες η Μαριάννα Μαριγώνη, που εκπροσωπεί μια γενιά που πέρασε διαφόρων ειδών «κρίσεις», βιώνοντας τον έρωτα, το σεξ, την ανθρώπινη επαφή διαδικτυακά και…εξ’ αποστάσεως.
Ο Βίκτωρ του Χάρη Χαραλάμπους – Καζέπη εμφανίζεται στη ζωή της ηρωίδας του Σ. Στόουν μετά από χρόνια για να της ξυπνήσει τη «μνήμη». Ποια μνήμη; Αυτήν ενός άλλου εαυτού, μίας άλλης ζωής, ενός άλλου ονείρου, μίας άλλης ενοχής. Ο ταλαντούχος ηθοποιός έπαιξε τέλεια το ρόλο του δίνοντάς της, άθελά του, τη χαριστική βολή.
Τρεις ικανοί ηθοποιοί υποδύονται τρία κομβικά πρόσωπα του έργου
Το συγκλονιστικό – από κάθε άποψη – σκηνικό περιβάλλον που δημιούργησε η Ευαγγελία Θεριανού, είναι ένα χάρμα οφθαλμών εξυπηρετώντας θαυμάσια τις ανάγκες της παράστασης, καθιστώντας τη γη, τα δέντρα, τη φύση, σιωπηλούς συνοδοιπόρους Εκείνης από την ελπίδα της καρποφορίας και της άνθισης στο μαρασμό και την κατάθλιψη.
Το ίδιο αποτελεσματικά τα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ, αποτυπώνουν τις χωροχρονικές εναλλαγές και τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων, ενώ οι φωτισμοί της πάντα καίριας Χριστίνας Θανάσουλαμ σε συνδυασμό με τα υπέροχα βίντεο του Παντελή Μάκκα, απογειώνουν την αίσθηση ότι όλα όσα συμβαίνουν καταγράφονται κάπου, σα μαρτυρία.
Σημαντική και η συνεισφορά της Ξένιας Θέμελη που επιμελήθηκε την κίνηση, σε μια παράσταση που ακόμα και η πιο ανεπαίσθητη χειρονομία, κρύβει το δικό της νόημα. Η μουσική του Σταύρου Γασπαράτου εξυπηρέτησε τις ανάγκες της παράστασης με διακριτικότητα και υπόκωφα μελαγχολική διάθεση.
Με το ζήτημα της μητρότητας – σε όλες του τις εκφάνσεις – να κυριαρχεί, ο συγγραφέας θέτει τα δικά του ερωτήματα γύρω από τις βιολογικές επιταγές και τα ένστικτα , που ακόμα κι όταν δεν το συνειδητοποιούμε καθορίζουν τις ζωές μας, σχολιάζοντας παράλληλα διάφορες κοινωνικές και πολιτισμικές παθογένειες. Παθογένειες που γιγαντώνονται μέσω της τεχνολογίας και των απότοκών της, καθιστώντας τους ανθρώπους και τις ζωές τους προϊόντα προς πώληση σε ένα virtual παράλληλο σύμπαν.
Προσωπικά θεωρώ πως το ζήτημα της μητρότητας και ο τρόπος με τον οποίο το παγκόσμιο μάρκετινγκ, αλλά και η διεθνής επιστημονική κοινότητα, το αντιμετωπίζει στις μέρες μας, έχει πολλές αναγνώσεις και δεν αναλώνεται σε υποκειμενικές διαπιστώσεις ή προοδευτικούς αφορισμούς. Το μόνο σίγουρο πάντως, για μένα τουλάχιστον, είναι ότι κάθε γυναίκα σε αυτόν τον πλανήτη έχει – ή θα έπρεπε να έχει – το δικαίωμα να ορίζει το σώμα της και τις ανάγκες του, όπως επιθυμεί η ίδια, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της εκάστοτε επιλογής της.
H «Γέρμα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και «Εκείνη» του Σάιμον Στόουν συναντιούνται στο Θέατρο Πόρτα, από Τετάρτη έως Κυριακή και σας προσκαλούν σε έναν ανοιχτό θεατρικό διάλογο με τεράστιο ενδιαφέρον και αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική αξία.
Γέρμα
του Σάιμον Στόουν
Σκηνοθεσία Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Θέατρο Πόρτα (Μεσογείων 39), από τις 27 Οκτωβρίου
Κάθε Τετάρτη στις 20:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 21:00 και Κυριακή 19:00
Ταυτότητα της παράστασης
Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου, Δημήτρης Κιούσης
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Σχεδιασμός βίντεο: Παντελής Μάκκας
Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Επιμέλεια κίνησης: Ξένια Θεμελή
Βοηθός σκηνοθέτη: Πάνος Κορογιαννάκης
Βοηθοί σκηνογράφου: Ζενεβιέβ Αθανασοπούλου, Αναστάσιος Κλης
Παίζουν:
Εκείνη: Μαρία Κίτσου
Τζον: Ιωσήφ Ιωσηφίδης
Έλεν: Ασπασία Κράλλη
Μαίρη: Τατιάνα Πίττα
Βίκτωρ: Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης
Ντες: Μαριάννα Μαριγώνη
Η παράσταση Γέρμα πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Πρεμιέρα: 27 Οκτωβρίου 2023 κάθε Τετάρτη 20:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 21:00 και Κυριακή 19:00
Προπώληση: https://www.more.com/theater/germa-2/
