Το Εcogreennet και η Άννα Ρούτση περιηγήθηκαν στην… iconic έκθεση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και ταξίδεψαν σε χώρες και εποχές συνοδεία του επιμελητή και διευθυντή της Polimoda, Massimiliano Giornetti

Στο επιβλητικό κτήριο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, το οποίο μάλιστα διαθέτει έναν από τους ομορφότερους κήπους της πόλης, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε μέχρι τις 21 Ιουλίου την έκθεση Byzantium – Ravenna: Icons of Italian Fashion.

Η έκθεση διοργανώνεται από την ιταλική πρεσβεία στην Αθήνα και η γνωστή σχολή Μόδας Polimoda της Φλωρεντίας σε συνεργασία με τον διεθνώς αναγνωρισμένο συλλέκτη μόδας Angelo Caroli (A.N.G.E.L.O. Archive) και ξεδιπλώνει την πραγματική σημασία του όρου ‘Ιταλική Alta Moda’, εμπνευσμένη από το Βυζάντιο.

Η ένδυση ως μορφή έκφρασης γιορτάζεται από την εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι τις σύγχρονες πασαρέλες δημιουργώντας έναν διάλογο με εμπνευσμένες εμφανίσεις και καταξιωμένους Ιταλούς σχεδιαστές. Η αιώνια δύναμη της μόδας ως σύμβολο ταυτότητας λάμπει μέσα από εμβληματικά κομμάτια οίκων μόδας, όπως Armani, Ferré, Prada, Valentino, Versace, Capucci, Dolce & Gabbana, Krizia, Gucci και Romeo Gigli.

Στην έκθεση βλέπουμε είκοσι πρωτότυπες εμφανίσεις από πασαρέλες του ‘60 μέχρι σήμερα που ο εμπνευστής και επιμελητής της έκθεσης, διευθυντής της Polimoda,  Massimiliano Giornetti, επέλεξε μέσα από τις συλλογές του Angelo.

Μεταξωτά και βελούδινα φορέματα διακοσμημένα με χρυσό, πολύτιμες πτυχές και δαντέλες, σανδάλια με αστραφτερά πετράδια, λαμπερά βαριά κοσμήματα σαν αυτά της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, καταδεικνύουν τις επιρροές και τους δεσμούς μεταξύ των δύο πλευρών της Μεσογείου, σε μια διαχρονική κομψότητα που ξεπερνά σύνορα και εποχές και συνδέει παρελθόν με παρόν, παράδοση με καινοτομία.

Η ιταλική μόδα είναι άλλωστε από τις πιο αντιπροσωπευτικές, στρατηγικές βιομηχανίες. Με πάνω από 60 χιλιάδες επιχειρήσεις και 565 χιλιάδες εργαζομένους σημειώνει ετήσιο τζίρο άνω των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το 2024 οι εξαγωγές ανήλθαν στα 85 δις, δίνονταςστην Ιταλία ένα μερίδιο 7% της παγκόσμιας αγοράς. Στο πλαίσιο της εξωστρέφειας, ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας αλλά και πολιτιστικής διπλωματίας, το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών λάνσαρε το event «Italian Fashion Days in the world».

Στη σχετική ομιλία του, ο πρέσβης της Ιταλίας στην Αθήνα, Paolo Cuculi δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μόδας και στις προσπάθειες που χρειάζεται να γίνουν για τη μείωσή του μέσα από ηθικές, οικολογικές πρακτικές.

Είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον διευθυντή της Polimoda, Massimiliano Giornetti, για το πώς εμπνεύστηκε την έκθεση:

«Το Βυζάντιο σηματοδότησε μια σπουδαία πολιτιστική – και όχι μόνον – αλλαγή. Σκεφτόμουν όμως και το πώς χρησιμοποιούμε τη λέξη icon. Τι είναι τελικά; Ερεύνησα λοιπόν τη σημασία του, πώς δημιουργήθηκε η γέφυρα μεταξύ γήινου και θείου.

Μελέτησα τα εμβληματικά χρώματα της περιόδου εκείνης, το κόκκινο, που μαζί με το μπλε ήταν τα πιο ακριβά χρώματα και τους σχεδιαστές που μεταφράζουν αυτά τα στοιχεία, όπως πχ οι συνθέσεις της D&G εμπνευσμένες από τα ψηφιδωτά του Βυζαντίου. Έκανα την επιλογή μου μέσω της συλλογής του Angelo archive σκεπτόμενος τα στοιχεία από τη μακρά σχέση μεταξύ Ιταλίας και βυζαντινής κουλτούρας.

Το ύφασμα εξέφραζε πολλά, όσο πιο πολλές και καλές στρώσεις ύφασμα επεδείκνυες, τόσο μεγαλύτερη δύναμη είχες, οικονομική, θρησκευτική κλπ. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία λοιπόν συνέδεε Ανατολή και Δύση και από τη βυζαντινή πρωτεύουσα Ραβέννα, το ενδιαφέρον για το χρυσό ή τη δαντέλα πήγε στα βόρεια προς το Μιλάνο, αλλά και στα νότια – Σικελία, Καλαβρία κλπ. Είναι η εξέλιξη του γούστου που εξαπλώθηκε μέσα και από τις λατρευτικές εικόνες που ήταν μικρές και εύκολο να μεταφερθούν. Κάπως όπως οι φωτογραφίες».

Στο βίντεο που συνοδεύει την έκθεση, η Aurora Fiorentini, ιστορικός σύγχρονης μόδας και καθηγήτρια στην Polimoda μιλά επίσης για τη Ραβέννα και το ρόλο της στη διατήρηση και εξάπλωση του βυζαντινού DNA στη Δύση. Αναφέρει τα στοιχεία που όριζαν την πολυτέλεια: Τη σπανιότητα και την τεχνική παραγωγής των χρωμάτων – indigo, ultramarine, lapis lazuli, πορφυρό, χρυσό  και ασήμι. Το ύφασμα, όπως το μετάξι ή το βελούδο. Άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο που δείχνει την πολυτέλεια ήταν η φόρμα και το άβολο του ρούχου.

Όσο πιο άβολη ήταν η εμφάνιση, τόσο πιο ξεκάθαρο το μήνυμα: Ο κάτοχός της δεν χρειαζόταν να πολύ-κουνηθεί ή να δουλέψει. Και υπήρχε και η εσωτερική δομή: Το κρινολίνο ή ο κορσές, όλα φτιαγμένα για να ενισχύουν τη σχέση του σώματος με το χώρο. Γιατί και ο χώρος είναι πολιτικός, όπως τονίζει η Fiorentini. Οι φτωχοί δεν έχουν χώρο, οι πλούσιοι και οι ισχυροί έχουν.

Ο Giornetti μου δείχνει τα καλοσχεδιασμένα φορέματα, τις άψογες οβάλ ραφές στα μανίκια ενός μαντό, μια βελούδινη κάπα, μια φούστα. Οι παλιές καλές εποχές της slow fashion.

«Υπάρχει μια έντονη κινητικότητα των σχεδιαστών που αλλάζουν οίκους και όλα τρέχουν πολύ γρήγορα, καταναλώνονται επίσης πολύ γρήγορα. Οι σχεδιαστές αντί για μία ή δύο, κάνουν μέχρι και έξι συλλογές σε μια χρονιά: Συνεργασίες, ειδικές εκδόσεις, κολεξιόν για τα πάντα…

Σου τρώει ενέργεια, δεν έχεις χρόνο να δεις εντελώς καθαρά, να το χωνέψεις, δεν υπάρχει πια χρόνος. Είναι μια εποχή σύγχυσης και θα ήθελα να επανασυνδεθώ με το παρελθόν. Εδώ πχ θα δεις το πάθος στο ύφασμα, την αποκλειστικότητα στην τέχνη. Βλέπω πλέον μαθητές μου που στρέφονται στο vintage, όχι για λόγους οικονομίας – γιατί συχνά είναι ακριβό -, αλλά επειδή βιώνουν έτσι ξανά τη μοναδικότητα».

Τι είναι μόδα για τον ίδιο; «Η μόδα είναι παγκόσμια γλώσσα που μιλάει σε πολλούς ανθρώπους. Τους δίνει δύναμη, όχι οικονομική, αλλά ανεξαρτησία. Η μόδα είναι απελευθερωτική δύναμη, δίνει ευκαιρίες έκφρασης στον καθένα, είναι ιεροτελεστία. Πώς μπορείς να παρουσιάσεις τον εαυτό σου από το τι φοράς;

Είμαστε ό,τι φοράμε, είτε μας αρέσει είτε όχι. Όταν διαλέγουμε κάτι από ένα κατάστημα ή από τη ντουλάπα μας, αγγίζουμε ένα κομμάτι μνήμης, συνδεόμαστε με τον εαυτό μας και εκφραζόμαστε. Πάντα λέω στους μαθητές μου ‘Dress to express, not impress!’» (Ντυθείτε για να εκφραστείτε, όχι για να εντυπωσιάσετε!’).

Πληροφορίες:

Byzantium – Ravenna: Icons of Italian Fashion

Διάρκεια: 22 Μαΐου – 21 Ιουλίου 2025

Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο                                                                                                Βασ. Σοφίας 22, 106 75 Αθήνα
Ώρες Λειτουργίας:
Δευτέρα: 08:30-15:30
Τρίτη: ΚΛΕΙΣΤΟ
Τετάρτη-Κυριακή: 08:30-15:30