Η Λίλα Παπαπάσχου γράφει  για το μυστήριο του έρωτα που είναι «ανίκητος στη μάχη» και δεν κάνει κανενός είδους διακρίσεις!

Ανήμερα της πιο αμφιλεγόμενης γιορτής του χρόνου, του Αγίου Βαλεντίνου ή Ημέρας των Ερωτευμένων αν προτιμάτε, διάφορες σκέψεις περνούν από το μυαλό μου, συνομιλώντας με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, φύλων και ιδιοσυγκρασιών που δηλώνουν υπέρμαχοι ή πολέμιοι. Όχι του έρωτα προς Θεού, του τρόπου όμως που η σημερινή ημέρα επιβάλει να τον γιορτάσουμε.

«Μα όλα πια έγιναν εμπόριο», «Χαρά σήμερα τα ζαχαροπλαστεία και τα ανθοπωλεία!», «Ναι σιγά, ο έρωτας γιορτάζεται κάθε μέρα», «Αυτά είναι ξενόφερτες μπούρδες, οι πράξεις μετράνε, όχι οι καρδούλες και τα σοκολατάκια…». Δεν θα διαφωνήσω επί της ουσίας με τους γνωστούς και αγαπημένους «αντιβαλεντινιακούς» που κάθε χρόνο τέτοια μέρα ξεσπαθώνουν. Κατανοώ τα επιχειρήματά τους κι ας μην ανήκω σε αυτούς που αποστρέφονται τη συγκεκριμένη γιορτή.

Έρως ανίκατε μάχαν…

Η αλήθεια είναι πως η πραγματική νίκη θα ήταν να βλέπουμε και να ακούμε περισσότερες ευχάριστες ειδήσεις, τα ποσοστά της έμφυλης βίας να μειώνονταν στο ελάχιστο (στο καθόλου ει δυνατόν), αντί να αυξάνονται διαρκώς, να μην δολοφονούνται τόσες γυναίκες από αυτούς που υποτίθεται ότι τις «αγαπούν» και πολλά ακόμη που δεν φτάνει ολόκληρος τόμος για να αναλύσουμε.

Τι είναι όμως αυτό που ονομάζουμε «έρωτας» και στην ελληνική γλώσσα τουλάχιστον διαχωρίζεται εννοιολογικά από την «αγάπη». Είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση που ανάγεται στον ρομαντισμό και στην περίοδο της Αναγέννησης; Είναι θέμα χημείας; Μπορεί να δοθεί μια πραγματικά επιστημονική εξήγηση και μάλιστα τεκμηριωμένη, ως προς το τι μας ωθεί α ερωτευτούμε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και όχι ένα άλλο; Τι μας καθιστά ερωτικούς και ερωτεύσιμους; Τι είναι πιο σημαντικό, ο έρωτας ή η αγάπη;

Δεν θα ήθελα να τοποθετηθώ επί προσωπικού στα  παραπάνω ερωτήματα, γι’ αυτό και επιλέγω συνειδητά (όντας ερωτευμένη ακόμα με τον άντρα μου μετά από 9 χρόνια συμβίωσης…)να αφεθώ στον αέρα που πλανάται στην ατμόσφαιρα τη συγκεκριμένη ημέρα, όπως κι αν αυτός φυσάει, με απέραντο σεβασμό και κατανόηση σε όσους δεν  συμμερίζονται τη δική μου….ευδαιμονία.

Ο έρωτας στην Τέχνη και τη Λογοτεχνία

Έρωτες ιστορικοί, διαφυλετικοί, αδιέξοδοι, απαγορευμένοι, ανεκπλήρωτοι, καταστροφικοί, απελπισμένοι, ομόφυλοι, πλατωνικοί, σαρκικοί, τραγικοί, εφήμεροι….παντοτινοί….Τι κι αν λένε πως ο έρωτας περνάει, εκείνος πάντα βρίσκει τρόπο να αναζωπυρώνεται εκεί που δεν το περιμένεις διαψεύδοντας τις…Κασσάνδρες. Άλλωστε μεγάλο μέρος της μαγείας του είναι πως δεν εξηγείται (αν και πολλές επιστημονικές μελέτες προσπαθούν φιλότιμα να μας πείσουν για το αντίθετο).

Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Τριστάνος και Ιζόλδη, Κώστας Καρυωτάκης και Μαρία Πολυδούρη, Έλλη Λαμπέτη και Δημήτρης Χορν, Φρίντα Κάλο και Ντιέγκο Ριβέρα, Αρθούρος Ρεμπό και Πωλ Βερλαίν, Αντόνιος και Κλεοπάτρα! Θέατρο, σινεμά, λογοτεχνία, μουσική, εικαστικές τέχνες…πραγματικότητα και φαντασία! Διάσημα ζευγάρια που άφησαν εποχή, υπαρκτά και μυθιστορηματικά πρόσωπα, όλα μπλεγμένα στα δίχτυα του ροδομάγουλου μωρού που σημαδεύει τους θνητούς με τα βέλη του!

Ο έρωτας αποτελεί διαχρονική έμπνευση για τους καλλιτέχνες ανά τον κόσμο – και ανά τους αιώνες! Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για να τον υμνήσουν, σε όλες τις εκφάνσεις του, χαρίζοντας μας μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα. Κι αυτό δεν αποτελεί προσωπική μας τοποθέτηση, αλλά γεγονός αυταπόδεικτο και…αδιαμφισβήτητο.

Ο έρωτας στα χρόνια της «κοινωνικής δικτύωσης»

Ακούω πολύ συχνά συζητήσεις για το πως βιώνουν τον έρωτα οι νεότερες γενιές, που απ’ όταν θυμούνται τον εαυτό τους ζουν και επικοινωνούν…ψηφιακά! Γενιές που υπέστησαν τις συνέπειες των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης στην πιο τρυφερή ηλικία τους, ενώ στη συνέχεια πέρασαν την εφηβεία τους μέσα στην πανδημία. Νεαρά αγόρια και κορίτσια που εξερευνούν τη σεξουαλικότητά τους, δηλώνοντας πως δεν επιθυμούν να ετεροκαθορίζονται από το βιολογικό τους φύλο και πολεμούν τα κοινωνικά στερεότυπα με όπλο τον νεανικό ενθουσιασμό και τη λαχτάρα τους για πραγματική πρόοδο.

Νομίζω πως βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο, εκεί που ο κόσμος όπως τον μάθαμε έρχεται αντιμέτωπος μ’ έναν εντελώς καινούργιο  που ανατέλλει μέσα από τα «συντρίμμια» του παλαιού και δεν θα μπορούσε αυτό να μην επιδράσει και στον τρόπο με τον οποίο ερωτευόμαστε, συναναστρεφόμαστε με τους άλλους, συσχετιζόμαστε.

Είναι τουλάχιστον αφελές να νομίζουμε πως οι νέοι σήμερα δεν ερωτεύονται, δεν παθιάζονται, δεν αγαπούν. Άσχετα αν το εκφράζουν διαφορετικά, με τους δικούς τους, σύγχρονους κώδικες, που είναι οκ να μην τους πολυκαταλαβαίνουν οι μεγαλύτεροι (μη μου πείτε πως εσείς στην ηλικία τους σκεφτόσασταν και δρούσατε, όπως σκέφτεστε τώρα…δεν θα σας πιστέψω).

Επίλογος

Όσο δυσοίωνο κι αν προμηνύεται πάντως το μέλλον της ανθρωπότητας (κάθε σχετική πρόβλεψη παραπέμπει σε δυστοπία) ένα είναι σίγουρο. Δεν θα πάψουμε να ερωτευόμαστε, να αγαπάμε, να ελπίζουμε. Είναι στη φύση του ανθρώπου να αποζητά την επαφή, την κοινωνικοποίηση, τον άγνωστο «άλλον», όσο απειλητικός κι αν φαντάζει για την ελευθερία και την αυτοδιάθεσή μας.

Αυτό και μόνο αξίζει να το γιορτάσουμε. Ζήτω ο έρωτας (κάτω η βία!)

Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες

στα περασμένα χρόνια.

Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα

και σε βροχή, σε χιόνια,

δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες.

(Μαρία Πολυδούρη)