Tα τελευταία 130.000 χρόνια, 610 είδη πουλιών έχουν εξαφανιστεί και οι ανθρώπινες δραστηριότητες σχετίζονται με τουλάχιστον 562 από αυτές, αντιπροσωπεύοντας το 92%
Η κρίση βιοποικιλότητας, ο συνεχόμενα αυξανόμενος ρυθμός εξαφανίσεων ζώων και φυτών σε όλο τον πλανήτη είναι μια από τις σοβαρές παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις μαζί με την κλιματική κρίση.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση ομάδας επιστημόνων, στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό “Science”, τα τελευταία 130.000 χρόνια, 610 είδη πουλιών έχουν εξαφανιστεί και οι ανθρώπινες δραστηριότητες σχετίζονται με τουλάχιστον 562 από αυτές, αντιπροσωπεύοντας το 92%. Ενδεικτικό της παγκόσμιας κρίσης της βιοποικιλότητας είναι ότι 27% των εξαφανισμένων ειδών χάθηκαν τα τελευταία 500 χρόνια. Ενώ η επιστημονική ομάδα προβλέπει πως αν δεν παρθούν άμεσα αποτελεσματικά μέτρα προστασίας είναι πιθανόν να χαθούν περισσότερα από 1000 είδη τους επόμενους δύο αιώνες.
Όπως δήλωσε ο Αναπληρωτής Καθηγητής του ΕΚΠΑ και Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΦΥΠΕΚΑ Κώστας Τριάντης, που συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα: «Στην εργασία καταδεικνύουμε με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι η βιοποικιλότητα του πλανήτη απειλείται και οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η κύρια απειλή. Πέραν όμως από τον αριθμό των ειδών που χάνονται για πάντα, χάνουμε και άλλα δύο συστατικά στοιχεία της βιοποικιλότητας, την ξεχωριστή εξελικτική ιστορία κάθε είδους αλλά και τον ρόλο που επιτελεί εντός των οικοσυστημάτων».
Πολλά από τα εξαφανισμένα είδη δημιουργήθηκαν πριν εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια και η απώλεια τους διαγράφει τη μοναδική τους πορεία στον χρόνο. Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι τα 610 εξαφανισμένα είδη αντιπροσωπεύουν συνολικά τρία δισεκατομμύρια χρόνια εξελικτικής ιστορίας. Παράλληλα, πολλά από τα είδη αυτά είχαν μοναδικές μορφές όπως το πασίγνωστο ντόντο, ενδημικό στο νησί του Μαυρικίου ή το «μεγάλο πουλί» της Μαδαγασκάρης που έφτανε ως και τα τρία μέτρα ύψος και ζύγιζε πάνω από 600 κιλά. ‘Ανηκε στην οικογένεια Αιπυορνιθίδες, αλλιώς πουλιά ελέφαντες και όλα τα είδη της οικογένειας έχουν εξαφανιστεί. Επιπλέον, τα είδη επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες, κάποια είναι πτωματοφάγα που αφαιρούν νεκρούς οργανισμούς, άλλα περιορίζουν τα παράσιτα τρώγοντας έντομα και άλλα είναι σημαντικοί επικονιαστές. Όταν λοιπόν ένα είδος εξαφανίζεται, χάνεται και η λειτουργία του εντός των οικοσυστημάτων επηρεάζοντας την ίδια τη δομή τους.
Σύμφωνα πάντα με τον κ. Τριάντη: «Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για την αποτελεσματική προστασία των ειδών και την ανάσχεση της κρίσης βιοποικιλότητας είναι η αναγνώριση των ειδών που απειλούνται περισσότερο. Το προηγούμενο διάστημα ο ΟΦΥΠΕΚΑ υλοποίησε ένα έργο-σταθμό για την διατήρηση της βιοποικιλότητας της χώρας, αυτό του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας. Στο πλαίσιο του έργου, πάνω από 140 ειδικοί επιστήμονες, χρησιμοποιώντας τα αντικειμενικά κριτήρια που θέτει η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αξιολογήσαν τον κίνδυνο εξαφάνισης χιλιάδων ειδών της χώρας μας. Με αυτόν τον τρόπο η χώρα έχει στα χέρια της ένα ισχυρό και διεθνώς αναγνωρισμένο εργαλείο για την επιλογή και ιεράρχηση των δράσεων προστασίας και διατήρησης σε εθνικό επίπεδο».
Ανάμεσα στα είδη που αξιολογήθηκαν, συμπεριλαμβάνονται και 336 είδη πουλιών τα οποία αξιολογήθηκαν από πέντε ειδικούς ορνιθολόγους. Από αυτά, τα 13 αξιολογήθηκαν ως «Κρισίμως Κινδυνεύοντα», δηλαδή τοποθετήθηκαν στην υψηλότερη Κατηγορία Κινδύνου καθιστώντας τα έτσι ως τα πλέον απειλούμενα είδη πουλιών της χώρας. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται ο Ασπροπάρης, ο Βασιλαετός και ο Θαλασσαετός .
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. The global loss of avian functional and phylogenetic diversity from anthropogenic extinctions’ – Thomas J. Matthews, Kostas A. Triantis, Joseph P. Wayman, Thomas E. Martin, Julian P. Hume, Pedro Cardoso, Søren Faurby, Chase D. Mendenhall, Paul Dufour, François Rigal, Rob Cooke, Robert J. Whittaker, Alex L. Pigot, Christophe Thébaud, Maria Wagner Jørgensen, Eva Benavides, Filipa C. Soares, Werner Ulrich, Yasuhiro Kubota, Jon P. Sadler, Joseph. A. Tobias. (https://www.science.org/)
Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής συμμετέχει στην ευρωπαϊκή γιορτή των πουλιών
Εντός του Οκτώβρη πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, αλλά και σε περισσότερες από 100 χώρες, εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Γιορτής των Πουλιών, οι οποίες έχουν ως στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ανάγκη προστασίας των μεταναστευτικών πουλιών.
Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) συμμετέχει, με τη σειρά του, στην Ευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών με 26 εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται από τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Από τη Δαδιά του Έβρου έως την Πρέσπα, την Πίνδο και τη Θεσσαλία, από την Κεφαλλονιά μέχρι τη Λέσβο και την Πελοπόννησο.
Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Γιορτής των Πουλιών περιλαμβάνουν ως βασική δράση την παρατήρηση πουλιών, καθώς και περιβαλλοντικά εργαστήρια και δραστηριότητες για τα παιδιά, παρουσιάσεις, προβολές, εκθέσεις και άλλες δράσεις (κατασκευή φωλιών και ταϊστρών, απελευθέρωση αποθεραπευμένων πουλιών κ.ά.).
Η Ευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών είναι μια ετήσια εκδήλωση, η οποία λαμβάνει χώρα το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου και συντονίζεται από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων για την Προστασία των Πουλιών BirdLife International. Στην Ελλάδα ο συντονισμός των εκδηλώσεων πραγματοποιείται από την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, εταίρο της BirdLife στην Ελλάδα.
Σημειώνεται πως ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου εποπτευόμενο από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αποστολή τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προώθηση και υλοποίηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
