Ο Γιώργος Χελάκης, μακριά από λογικές «δικαίωσης των αποθανόντων» επιχειρεί μια καταγραφή των πεπραγμένων του Κώστα Σημίτη ως πρωθυπουργού…
Ο εκλιπών πρώην πρωθυπουργός επιχείρησε και ως ένα σημείο έκανε πράξη αυτά που έλεγε. Μετά το θάνατο του Αντρέα Παπανδρέου ψηφίστηκε από την Κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος του ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια από το Συνέδριο ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με καθαρή γραμμή.
Για εκσυγχρονισμό μίλησε και με βάση αυτή την κεντρική θέση πορεύτηκε. Ότι μπροστά στη λέξη αυτή τοποθέτησε τον επιθετικό προσδιορισμό «προοδευτικός» δεν έλεγε και πολλά πράγματα. Ετσι, «προοδευτικό» ονομάτιζαν τον… εκσυγχρονισμό που επαγγέλλονταν ο Τόνι Μπλερ και ο Μπιλ Κλίντον.
Στην ουσία επρόκειτο για την πλήρη προσαρμογή της σοσιαλδημοκρατίας στις νεοφιλελεύθερες επιλογές που είχαν ήδη αρχίσει να κυριαρχούν να ταυτιστούν με συγκεκριμένες προγραμματικές προτάσεις. Πυλώνες του «εκσυγχρονισμού» ήταν ο ευρωπαϊσμός, η αποδοχή του νεοφιλελεύθερου πλαισίου στην οικονομία, τα μεγάλα έργα υποδομής και η υιοθέτηση θεσμών των ευρωπαϊκού «κράτους δικαίου».
Στο μοντέλο αυτό κυριάρχησαν η δημοσιονομική πειθαρχία και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Για ένα σημαντικό τμήμα των εργαζομένων η οικονομική ανάπτυξη δεν έφερε άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου. Επιπλέον, αρκετοί νέοι που έμπαιναν στην αγορά εργασίας σε συνθήκες επισφάλειας, συνειδητοποιούσαν ότι η ζωή τους ήταν πιο δύσκολη από αυτήν των γονιών τους.
Στη δυσαρέσκεια των εργαζομένων ήρθε να προστεθεί η βίαιη και απότομη αναδιανομή πλούτου που έγινε με την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου το 1999. Εκεί είχαμε την καταστροφή μεγάλου τμήματος των μικρομεσαίων στρωμάτων που παρασύρθηκαν και έχασαν τις περιουσίες τους. Η χρεοκοπία που ακολούθησε δέκα χρόνια μετά έδειξε με οδυνηρό τρόπο την ιστορική αποτυχία του «εκσυγχρονιστικού» σχεδίου.
Η επιλογή ενός μοντέλου ανάπτυξης που στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, τα μεγάλα έργα, τη φτηνή μεταναστευτική εργασία και εν τέλει σε ένα σταδιακά διογκούμενο δανεισμό. Η εχθρότητά του στις διεκδικήσεις των εργαζομένων βαφτίστηκε αντιπαλότητα του με τον «λαϊκισμό» δηλαδή με τις δίκαιες απαιτήσεις και αξιώσεις των λαϊκών τάξεων και των αγροτών.
Στη δική του εποχή αναπτύχθηκε μια σειρά δημοσιογράφων και διαμορφωτών της κοινής γνώμης που είχαν αναλάβει εργολαβικά την υπεράσπισή του. Είναι ακριβώς οι ίδιοι που ανέλαβαν αργότερα την υπεράσπιση των μνημονίων. Γνωστό είναι άλλωστε ότι πολλά στελέχη του εκσυγχρονιστικού μπλοκ προσέφεραν στη συνέχεια και εξακολουθούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες του στις κυβερνήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ακόμα και από θέσεις υπουργών.
Ο «ευρωπαϊσμός» και ευρωατλαντισμός θα σφραγίσουν την εξωτερική πολιτική του με αποκορύφωμα τη διευκόλυνση της επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία και το «ευχαριστώ» στους Αμερικάνους όταν η χώρα αποδεχόταν επί της ουσίας ότι τα Ιμια είναι αμφισβητούμενης εθνικής κυριαρχίας στιγμάτισαν την πολιτική του εκλιπόντος. Η διαφθορά απογειώθηκε στις μέρες του Κώστα Σημίτη με πρωταγωνιστές στενούς συνεργάτες του (Τσουκάτος, Τσοχατζόπουλος, Παπαντωνίου).
Το χώμα ελαφρύ, αλλά η μνήμη δεν οφείλει να ασθενήσει μπροστά στο τραγικό γεγονός του θανάτου…
