Με την υλοποίηση των διαδρομών και των υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, καθώς και με την ανέγερση του μουσειακού και τη διαμόρφωση του εκθεσιακού χώρου, μετά την πλήρη ωρίμανση του συνόλου των μελετών -αρχιτεκτονικής, στατικής, ηλεκτρομηχανολογικής, υποδομών υποδοχής επισκεπτών και μουσειακού χώρου, μουσειολογικής και μουσειογραφικής για την έκθεση- συνεχίζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού (τις Διευθύνσεις Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και Μελετών και Εργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών) οι εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του Τύμβου Καστά, στην Αμφίπολη, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και το έργο στερέωσης του περιβόλου του ταφικού μνημείου.
Όπως ενημερώνει ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ξεπερνά τα 10.000.000 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας- ΕΣΠΑ 2021-2027 και εθνικούς πόρους του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Ο Τύμβος Καστά αποτελεί ένα μνημείο εμβληματικό, μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας και σημασίας, που χρήζει ενιαίας ολιστικής προσέγγισης -τύμβος, κυκλικός περίβολος και μνημειώδες ταφικό μνημείο-, ώστε να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη προστασία του και να καταστεί επισκέψιμο. Η κατασκευή του εκθεσιακού χώρου συμπεριλαμβάνεται στο ευρύτερο σύνολο των σχεδιαζόμενων υποδομών υποδοχής επισκεπτών, του Τύμβου Καστά.
Εξαιτίας της ιδιαιτερότητας του μνημείου, ο εκθεσιακός χώρος καλείται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των επισκεπτών, και συγχρόνως να ρυθμίσει τη ροή της επίσκεψης στον Τύμβο, καθώς, λόγω του περιορισμένου χώρου του, θα επιτρέπεται η επίσκεψη ανά μικρές ομάδες.
Στον εκθεσιακό χώρο, που ακολουθεί τις αρχές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και βιοκλιματικής προσέγγισης, στόχος είναι ο επισκέπτης να έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει τα σημαντικά ευρήματα του μνημείου, να κατανοήσει συνολικά το χώρο, μέσα από ψηφιακές εφαρμογές και να βρει υποδομές για την εξυπηρέτησή του και την ευχάριστη παραμονή του στον αρχαιολογικό χώρο.
Σκοπός της μελέτης προσβασιμότητας και βελτίωσης των υποδομών είναι η προστασία του αρχαιολογικού χώρου και του φυσικού περιβάλλοντος, η ανάδειξη των αξιών του συγκεκριμένου μνημειακού χώρου, η εξασφάλιση της ενοποίησης και της επισκεψιμότητας των μνημείων αλλά και της πρόσβασης σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των εμποδιζομένων επισκεπτών και των ατόμων με αναπηρία.
Η χωροθέτηση του εκθεσιακού χώρου του Τύμβου Καστά λαμβάνει υπόψη την ανάγκη της ολοκληρωμένης εμπειρίας για τον επισκέπτη, αλλά και για τη διατήρηση του ιστορικού περιβάλλοντος του μνημείου, που παραμένει αλώβητο από νέες ορατές κατασκευές. Το ενδιαφέρον του κοινού για το συγκεκριμένο μνημείο είναι ιδιαίτερα μεγάλο και το έργο, το οποίο έχει αναλάβει να εκτελέσει το Υπουργείο Πολιτισμού, όχι μόνον θα προστατεύσει και θα αναδείξει το μνημείο, αλλά θα ενδυναμώσει το ενδιαφέρον και τη ροή των επισκεπτών και για τον ευρύτερο εξαιρετικά σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης.
Ευχαριστώ τον τ. Περιφερειάρχη και νυν Επίτροπο της ΕΕ Απόστολο Τζιτζικώστα για την συνεχή υποστήριξή του στο μοναδικό μνημείο του Τύμβου Καστά, όπως και την Περιφερειάρχη Αθηνά Αηδονά και την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την διαχρονικά άριστη συνεργασία μας».
Υποδομές υποδοχής επισκεπτών και προσβασιμότητας ΑμεΑ
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, οι υποδομές υποδοχής και πληροφόρησης του κοινού -διαδρομές επισκεπτών, πλατώματα θέασης, χώρος στάθμευσης, υποδομές υποδοχής και εξυπηρέτησης, έκθεση ευρημάτων, ψηφιακές εφαρμογές- προβλέπεται να προσφέρουν στους επισκέπτες μια ολοκληρωμένη εμπειρία του μνημείου σε συνδυασμό με το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον και το ιστορικό τοπίο της Αμφίπολης. Η διαδρομή των επισκεπτών αναπτύσσεται περιμετρικά σε ικανή απόσταση από τον περίβολο, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή θέαση του μνημειακού συνόλου του τύμβου, η κατανόηση της σχέσης του με τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και τον ποταμό Στρυμόνα.
Η διαδρομή συνδέεται οργανικά με τον εκθεσιακό χώρο του Τύμβου Καστά, ενώ κλάδος της οδηγεί τους επισκέπτες στην είσοδο του ταφικού μνημείου. Ένας άλλος κλάδος της διαδρομής με μορφή διαμορφωμένου μονοπατιού οδηγεί στον Μακεδονικό Τάφο ΙΙΙ, ο οποίος συντηρείται, αναδεικνύεται και εντάσσεται στην ευρύτερη διαμόρφωση του επισκέψιμου χώρου, δημιουργώντας ένα σύνολο ολιστικής εμπειρίας επίσκεψης. Το έργο ανάδειξης του Τύμβου Καστά αποσκοπεί στην κατανόηση και στην αποδοχή του μνημείου για όλους αδιακρίτως, καθώς το μνημείο καθίσταται προσβάσιμο και «ανοικτό» σε ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα.
Εκθεσιακός χώρος Τύμβου Καστά
Βασικός άξονας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης είναι η εναρμόνιση του κτηρίου με το φυσικό περιβάλλον, συμπληρώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ. Για τον λόγο αυτό το κτίσμα προβλέπεται να είναι υπόσκαφο στο μεγαλύτερο τμήμα του, με ορατή την κύρια όψη του προς το μνημείο. Ο εκθεσιακός χώρος συνδέεται οργανικά με τις διαδρομές των επισκεπτών πέριξ του μνημείου και τοποθετείται επί της κυκλικής διαδρομής που περιβάλλει τον τύμβο, σε άμεση γειτνίαση με το μνημείο. Η προσαρμογή στο φυσικό περιβάλλον επιτυγχάνεται και με την ενεργειακή προσέγγιση του σχεδιασμού, με σκοπό το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μετά την επίσκεψη του ταφικού μνημείου και ακολουθώντας τμήμα της κυκλικής διαδρομής, ο επισκέπτης συναντά τον εκθεσιακό χώρο, ο οποίος του αποκαλύπτεται πάνω στην πορεία του, ως μία καμπύλη διαμπερής στοά. Στον εκθεσιακό χώρο προβλέπεται να στεγαστούν τα αρχιτεκτονικά μέλη, που, σήμερα, φυλάσσονται και συντηρούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης, και τα οποία δεν δύνανται να επανατοποθετηθούν στο μνημείο -όπως η θύρα του ταφικού θαλάμου, η γραπτή ζωφόρος του ταφικού προθαλάμου, τμήματα από τα άνω άκρα των «καρυατίδων» κ.ά.
Στόχο της αρχαιολογικής έκθεσης αποτελεί η προβολή του ιδιαίτερου χαρακτήρα και του ειδικού ιστορικού ρόλου του μνημειακού συνόλου του Τύμβου Καστά. Λόγω της εξαιρετικής σπουδαιότητας του μνημείου, η μόνιμη έκθεση καλύπτει τις ανάγκες ευρύτατου φάσματος επισκεπτών, παρέχοντας μια συνολική εικόνα των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του μνημείου. Συγχρόνως καλείται να παίξει το ρόλο του πολλαπλασιαστή της εμπειρίας του επισκέπτη, αλλά και της διαχείρισης του ρυθμού επίσκεψης στον Τύμβο.
Η έκθεση δομείται σε τρία τμήματα: Στο πρώτο τμήμα, στην Αίθουσα 1, εκτίθενται σε προθήκες ευρήματα από το μνημείο, με πληροφορίες πλήρως και ισότιμα προσβάσιμες σε όλους. Στο δεύτερο τμήμα, στην Αίθουσα 2, με τη χρήση των νέων ψηφιακών εφαρμογών, ο επισκέπτης έρχεται σε εικονική διάδραση με το μνημείο. Στο τρίτο τμήμα, στην ανοικτή στοά με θέα στο μνημείο, ο επισκέπτης αποκτά συνολική αντίληψη του Τύμβου και αντικρίζει το τμήμα του περιβόλου που σώζει την αυθεντική μαρμάρινη όψη του.
