Το ecogreennet και η Άννα Ρούτση μιλούν με την νέα head programmer του Short & Green, Μάγια Σφακιανάκη και παρουσιάζουν τις ταινίες που διαγωνίζονται στο “πράσινο” τμήμα του φεστιβάλ! 

Τα 48 του κλείνει φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και δεν χάνει τη νεανική του ορμή. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν οι ταινίες μικρού μήκους είναι ό,τι πιο φρέσκο και μεστό έχουν να παρουσιάσουν τόσο νεότεροι δημιουργοί όσο και καταξιωμένοι σκηνοθέτες. Διεθνές και εθνικό διαγωνιστικό, σπουδαστικό, animation, short & green, kiddo, pitching lab, η Δράμα είναι η ζωντανή κυψέλη που κάθε Σεπτέμβρη μας υπενθυμίζει την πρωταρχική λαχτάρα της κινηματογραφικής δημιουργίας.

Φέτος, υπό τη νέα καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Αγγελόπουλου, αρκετοί άνθρωποι από την πετυχημένη θητεία του προηγούμενου διευθυντή, Γιάννη Σακαρίδη, παραμένουν ή αναβαθμίζονται και φυσικά προστίθενται νέοι. Η Μάγια Σφακιανάκη, συντονίστρια και εκλέκτορας του διεθνούς προγράμματος μέχρι πέρυσι, φέτος ανέλαβε headprogrammer του διαγωνιστικού διεθνούς τμήματος Short & Greenμε ταινίες περιβαλλοντικού προβληματισμού. Το τμήμα περιλαμβάνει φέτος 13 ταινίες, ανάμεσά τους και δύο ελληνικές παραγωγές. «Ελπίζω σε ένα ελληνικό σινεμά που φωνάζει», μου είπε η Μάγια στην κουβέντα που είχαμε για την επερχόμενη διοργάνωση!

Η Μάγια Σφακιανάκη

Πώς νιώθεις που βρίσκεσαι σε ένα τόσο γνώριμο σου φεστιβάλ στη θέση του headprogrammer του Short&Green;

Νιώθω μεγάλη τιμή και βαθιά εκτίμηση για τους ανθρώπους που με εμπιστεύτηκαν όλα αυτά τα χρόνια και μου έδωσαν το έδαφος να εξελιχθώ, επαγγελματικά και δημιουργικά. Από την καλλιτεχνική διεύθυνση μέχρι κάθε μέλος της ομάδας, τον καθένα και την καθεμία ξεχωριστά, που εκτιμώ βαθιά και κρατώ στην καρδιά μου. Μετά από τέσσερα χρόνια στην ομάδα του Διεθνούς Διαγωνιστικού, νιώθω πως γνωρίζω πλέον πολύ καλά το φεστιβάλ: την κατεύθυνση, την ταυτότητά του, τους ανθρώπους του και την οργάνωσή του. Γι’ αυτό και το επόμενο βήμα ήρθε ως φυσική συνέχεια της πορείας μου στη διοργάνωση, ως μια ανάγκη να συμβάλλω ακόμη πιο ενεργά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προοπτικής του. Με σεβασμό στην ιστορία του φεστιβάλ και διάθεση να φέρω νέες ιδέες και ενέργεια, θέλω να συνεχίσω να δουλεύω μαζί με την ομάδα για να διατηρήσουμε όσα έχουμε χτίσει και να τα εξελίξουμε ακόμη περισσότερο.

Με ποιο κριτήριο κατάρτισες το πρόγραμμα και επέλεξες τις ταινίες;

Μου είναι δύσκολο να μη σκέφτομαι πολιτικά όταν μιλάω για το περιβαλλοντικό πρόγραμμα – αλλά και όταν κάνω πρόγραμμα γενικά. Και όταν λέω “πολιτικά”, δεν εννοώ κομματικά. Μιλώ με την έννοια της καθημερινής πράξης, αυτής της βαθιά ανθρώπινης αίσθησης δικαίου που όλοι γνωρίζουμε καλά μέσα μας, αλλά που συχνά πολλοί επιλέγουν να παραβλέπουν. Όλοι μας ξέρουμε, έστω και διαισθητικά, ποιο είναι το καλό: η ελευθερία, η αλληλοϋποστήριξη, η ενσυναίσθηση. Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα ενσωματώνει όλες αυτές τις αξίες και δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στην καταστροφική καπιταλιστική πορεία της σύγχρονης κοινωνίας. Λαμβάνοντας υπόψη τόσο την ουσιαστική επικοινωνία του μηνύματος όσο και την καλλιτεχνική διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους αυτό αποτυπώνεται στη φόρμα και την αφήγηση, επέλεξα ταινίες που πειραματίζονται με τη μορφή, τη ροή της αφήγησης και τη φόρμα. Με σεβασμό στο κοινό της Δράμας και στις ποικίλες καλλιτεχνικές φωνές των δημιουργών μικρού μήκους, το πρόγραμμα περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα ταινιών – μυθοπλασία, ντοκιμαντέρ, πειραματικές δουλειές – ταινίες που άλλοτε θα ψυχαγωγήσουν, άλλοτε θα προβληματίσουν, ίσως και θα ενοχλήσουν, αλλά σίγουρα θα ανοίξουν πεδίο για σκέψη και διάλογο.

Ποιες είναι οι πρώτες σου διαπιστώσεις από τις ταινίες που είδες στο τμήμα αυτό; Τι απασχολεί τους δημιουργούς; Υπάρχει εξέλιξη στις ιστορίες, στις θεματικές και στο αφηγηματικό ύφος;

Φέτος, διαμόρφωσα δύο θεματικές ενότητες στο Short & Green, οι οποίες προέκυψαν φυσικά από τα ζητήματα που απασχολούν τους δημιουργούς. Στην πρώτη ενότητα, WhatWeSeeisWhatWeWant, WhatWeWantisWhatWeSee, οι δημιουργοί εστιάζουν στη διερεύνηση της αντίληψης και των ορίων της, καθώς και στο πώς κοινωνικά διαμορφωμένα συστήματα νοήματος επηρεάζουν την αντίληψη και την κατανόησή μας για τον κόσμο. Τα έργα αυτά μας καλούν να αμφισβητήσουμε τα όρια ανάμεσα στο να βλέπουμε και στο να πιστεύουμε, φωτίζοντας μηχανισμούς ελέγχου, μνήμης και ταυτότητας. Η Δεύτερη ενότητα, TheEyeoftheCapital, εξερευνά τη σύγκρουση ανάμεσα στον άνθρωπο και τα μηχανιστικά συστήματα που έχει δημιουργήσει, τα οποία πλέον απειλούν να τον καταναλώσουν. Οι ταινίες αυτές αναλύουν την ανατομία ενός κόσμου όπου η βιομηχανική εξόρυξη, ο πετρελαϊκός καπιταλισμός και η περιβαλλοντική υποβάθμιση δεν είναι απλά παρενέργειες, αλλά καθοριστικές δυνάμεις. Αντικρίζουμε εργοστάσια που ποτέ δεν σταματούν να λειτουργούν, τσιμεντένιες κατασκευές που εκτοπίζουν τη ζωή και μηχανές που αντηχούν τη βία που ο ίδιος ο άνθρωπος έχει δημιουργήσει. Μέσα από πειραματικούς και παρατηρητικούς φακούς, τα έργα εξετάζουν όχι μόνο τη ζημιά που προκαλείται στον πλανήτη, αλλά και την πνευματική και σωματική αλλοτρίωση του ανθρώπου που παγιδεύεται μέσα σε αυτόν τον μηχανισμό.

Φέτος είναι η πρώτη χρονιά με νέα καλλιτεχνική διεύθυνση και με σένα σε αυτήν τη θέση. Υπάρχουν ήδη σχέδια ή επιθυμίες σου για πράγματα που θα ήθελες να κάνεις από τη σημερινή σου θέση εκεί στο μέλλον;

Αυτό που μου έλειψε περισσότερο φέτος ήταν η ομαδική δουλειά. Στην προκριματική επιτροπή του Διεθνούς Προγράμματος είχα μέχρι τώρα την τύχη να συνεργάζομαι με ανθρώπους που πραγματικά θαυμάζω στον χώρο. Αυτή η πολυφωνία απόψεων και η ανταλλαγή ιδεών είναι κάτι που φέτος, δουλεύοντας μόνη μου την επιμέλεια του Short & Green, μου έλειψε πολύ. Μου αρέσει να δουλεύω συλλογικά, να ακούω διαφορετικές φωνές – ακόμα κι αν δεν συμφωνώ πάντα – και να βρίσκω τρόπους να τις ενσωματώνω στο εκάστοτε πρόγραμμα. Φυσικά, πολλές φορές έχω κληθεί να δημιουργήσω προγράμματα που φέρουν εξ ολοκλήρου τη δική μου ιδέα και επιμέλεια. Είναι μια πιο εσωστρεφής και στοχαστική πλευρά της δουλειάς μου, την οποία επίσης εκτιμώ και με την οποία νιώθω άνετα. Παρ’ όλα αυτά, φέτος ίσως ένιωσα για πρώτη φορά λίγη μοναξιά. Θα ήθελα, λοιπόν, να μπορέσουμε να αναπτύξουμε το Short & Green, να αποκτήσει μεγαλύτερες διαστάσεις, να ακουστεί πιο δυνατά, και μέσα από αυτήν την εξέλιξη να μεγαλώσει και η ομάδα μου.

Ας δούμε όμως λίγο και τις ταινίες που διαγωνίζονται sτο φετινό Short & Green:

Animal Eye, του Carlo Nasisse (ΗΠΑ, Κόστα Ρίκα)

Μέσα από τα μάτια των ζώων, επιστήμονες και φιλόσοφοι αμφισβητούν τα όρια της δικής τους κατανόησης του κόσμου.

Ο Carlo Nasisse είναι σκηνοθέτης και διευθυντής φωτογραφίας, το έργο του οποίου διερευνά την οικολογία και τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, τοπίων και πολιτικής.

Beneath Which Rivers Flow, του Ali Yahya (Ιράκ)

Στα βαλτοτόπια του νότιου Ιράκ, ο Ιμπραήμ και η οικογένειά του ζουν απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, βαθιά συνδεδεμένοι με το ποτάμι, τις καλαμιές και τα ζώα που φροντίζουν.

Ο Ali Yahya είναι δημιουργός ταινιών από το Ιράκ και ζει και εργάζεται στη Βαγδάτη. Μέσω του κινηματογράφου, εξερευνά την ανθρώπινη εμπειρία, καταγράφοντας την ομορφιά και την πολυπλοκότητα της καθημερινής ζωής και μεταφέρει τις ιστορίες της πατρίδας του στον κόσμο. Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Becorp, ενός από τα κορυφαία γραφεία δημιουργικής επικοινωνίας του Ιράκ.

Common Pear, του Gregor Božič (Σλοβενία, Ην. Βασίλειο)

Σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον που έχει πληγεί από την κλιματική αλλαγή, μια ομάδα επιστημόνων μελετά αρχειακό υλικό αγροτών του παρελθόντος, σε μια προσπάθεια να κατανοήσει τη σχέση τους με τη γη.

Ο Gregor Božič είναι Σλοβένος σκηνοθέτης, σεναριογράφος και διευθυντής φωτογραφίας. Η πρώτη του ταινία μυθοπλασίας μεγάλου μήκους, Stories from the Chestnut Woods, έκανε πρεμιέρα στο TIFF και προβλήθηκε σε πολυάριθμα φεστιβάλ. Το Common Pear έκανε πρεμιέρα στο IFFR και απέσπασε βραβεία στα φεστιβάλ Oberhausen και Beldocs.

Darwin’s Darlings, της Ildze Terēze Felsberga (Λετονία)

Αρκούν 13 λεπτά στο τμήμα ερπετών ενός ζωολογικού κήπου για να μάθει κανείς για τα ζώα και από τις δύο πλευρές του διαχωριστικού γυαλιού. Αυτή η ανθρωπολογική κωμωδία παρατηρεί τις αντιδράσεις των επισκεπτών καθώς έρχονται αντιμέτωποι με τα αινιγματικά πλάσματα που στέκονται πίσω από το αόρατο εμπόδιο.

Η Ildze Felsberga είναι σκηνοθέτις από τη Λετονία. Στο πρόσφατο έργο της περιλαμβάνονται οι ταινίες Darwin’s Darlings και Where Does the Sun Go to Sleep?, το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Test Screenings του Φεστιβάλ Ρίγας. Αυτή την περίοδο ετοιμάζει ένα ραδιοφωνικό θεατρικό έργο εμπνευσμένο από τη μέταλ και παίζει σε ένα συγκρότημα dark country.

Don’t Try This in the Woods, της Έμμας Δοξιάδη (Ελλάδα)

Η Μάγια, διευθυντικό στέλεχος με φιλοδοξίες, εισέρχεται σε ένα μυστικιστικό δάσος ψάχνοντας για κέρδος. Αγνοώντας τις αινιγματικές προειδοποιήσεις του οδηγού της, καταλήγει μέσα από την ακόρεστη δίψα της για επιτυχία στα βάθη της παρθένας άγριας φύσης.

Η Έμμα Δοξιάδη είναι Ελληνοαυστραλέζα συγγραφέας, σκηνοθέτις και παραγωγός. Το έργο της έχει προβληθεί σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ όπως Berlinale, Κάννες, κ.ά. Ασκώντας περιβαλλοντική δράση μέσα από το κινηματογραφικό της έργο, ίδρυσε τον οργανισμό Everybodies και υπήρξε συνιδρύτρια του filmsos, της πρώτης πράσινης κινηματογραφικής πρωτοβουλίας στην Ελλάδα.

Fish River Anthology, της Veera Lamminpää (Φινλανδία)

Λίγο πριν κλείσει το σούπερ μάρκετ, οι τελευταίοι πελάτες περιμένουν στην ουρά για να ψωνίσουν ψάρια. Καθώς περιμένουν με αγωνία, βρίσκουν χρόνο να αναστοχαστούν την ύπαρξή τους – και να σιγοτραγουδήσουν.

Η Veera Lamminpää (1994) είναι Φινλανδή σκηνοθέτις, σεναριογράφος και animator. Κατέχει μεταπτυχιακό στη Σκηνοθεσία, με ειδίκευση στο Animation, από το Πανεπιστήμιο Aalto. Η φιλμογραφία της περιλαμβάνει ταινίες μικρού μήκους καθώς και διαφημιστικές παραγωγές.

Free the Chickens, του Matúš Vizár (Σλοβακία, Τσεχία)

Όταν κάτι πάει στραβά σε μια αποστολή διάσωσης κοτόπουλων από μια βιομηχανική φάρμα, μια ομάδα ακτιβιστών αναγκάζεται να διαφύγει στην άγρια φύση. Εκεί, θα έρθουν αντιμέτωποι με οριακές καταστάσεις και ηθικά διλήμματα που θα οδηγήσουν σε απροσδόκητες αλήθειες. Η φύση, όπως διαπιστώνουν, δεν είναι ασφαλές καταφύγιο για τα ζώα.

Ο Matúš Vizár είναι βραβευμένος animator, εικαστικός και εικονογράφος.

Τελειοποίησε την τέχνη του στο Τμήμα Animation της Σχολής FAMU στην Πράγα. Η

πτυχιακή του ταινία, Pandas, έκανε πρεμιέρα στο 66ο Φεστιβάλ Καννών. Το Free the Chickens είναι η δεύτερή του ταινία μικρού μήκους.

Green, του Δημήτρη Ιωσηφίδη Χοκμετίδη (Ελλάδα)

Η ταινία σκιαγραφεί την υλοτομική κουλτούρα στα δάση της Δράμας, τονίζοντας τη σημαντική συμβολή των ανθρώπων που προστατεύουν αυτόν τον φυσικό πλούτο – τις καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, τις αντίξοες συνθήκες εργασίας, την ανάγκη για βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης και τη συνεχή απειλή δασικών πυρκαγιών.

Ο Δημήτρης Ιωσηφίδης Χοκμετίδης γεννήθηκε στην Ξάνθη. Σπούδασε μηχανικός υπολογιστών με ειδίκευση στα γραφικά υπολογιστών, αλλά επέλεξε να ακολουθήσει τη σκηνοθεσία. Έκτοτε, έχει δημιουργήσει τρεις ταινίες μικρού μήκους και συμμετάσχει ως συνεργάτης στη δημιουργία διαφόρων οπτικοακουστικών έργων.

Green Grey Black Brown, της Yuyan Wang (Ν. Κορέα, Κίνα, Γαλλία)

Είμαστε όλοι λειχήνες.

Η Yuyan Wang είναι σκηνοθέτις και διεπιστημονική καλλιτέχνις. Το έργο της επικεντρώνεται στον αντίκτυπο που ασκεί η δημιουργία εικόνων στα μέσα, στην αναπαράσταση και στην οικονομία της προσοχής. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε χώρους όπως Tate Modern, Palais de Tokyo, 12η Μπιενάλε Βερολίνου και σε φεστιβάλ όπως Berlinale, IFFR και European Media Art Festival.

Malo Vento, της Anna Joos Lindberg (Ελβετία)

Σε μια ξεχασμένη κοιλάδα της Ελβετίας, ένας νοσηρός άνεμος στοιχειώνει την καθημερινότητα μιας ομάδας Ιταλών που εργάζονταν στο εργοστάσιο αμιάντου, οι οποίοι εξακολουθούν να εισπνέουν τις αόρατες ίνες του.

Η Anna Joos είναι Ελβετο-Σουηδή σκηνοθέτις και οπτική ανθρωπολόγος, η οποία συνδυάζει την Κοινωνική Θεωρία με τον Κινηματογράφο. Το 2019 πήρε μεταπτυχιακό στην Οπτική Ανθρωπολογία από το Κέντρο Οπτικής Ανθρωπολογίας της Γρανάδα στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Το 2024 ολοκλήρωσε τις σπουδές της στον Κινηματογράφο με ειδίκευση στη Σκηνοθεσία στη Σχολή ECAL/HEAD, δημιουργώντας την παραπάνω πτυχιακή της ταινία.

Three Nights Until Tomorrow, του Flavio Araujo (Ελβετία)

​​Λευκή άμμος, τιρκουάζ νερά. Εδώ και δεκαετίες, μια χημική βιομηχανία απορρίπτει τα απόβλητά της στη θάλασσα, μετατρέποντας το τοπίο σε λευκό παράδεισο. Μια φωνή συλλέγει αναμνήσεις κατά μήκος της παραλίας και τις αποτυπώνει σε καρτ ποστάλ. Σταδιακά, απλώνεται μια τοξική μυρωδιά και εκείνη συνειδητοποιεί ότι o παράδεισος που είχε στο μυαλό της είναι μολυσμένος.

Ο Flavio Araujo (γεν. 1999, Τουν) είναι Ελβετός καλλιτέχνης με καταγωγή από τη Βραζιλία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ζυρίχης, το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στο πώς η τέχνη μπορεί να θεραπεύσει τη σχέση μεταξύ των ανθρώπων και του ζωτικού τους περιβάλλοντος.

Water Sports, του Whammy Alcazaren (Φιλιππίνες)

Δυο θλιμμένα αγόρια, ο Γιέλσον και ο Ίπε, αξιοποιούν τη δύναμη της αγάπης τους στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν σε έναν κόσμο ρημαγμένο από την κλιματική αλλαγή.

Ο Whammy Alcazaren είναι βραβευμένος σκηνοθέτης και σκηνογράφος. Είναι απόφοιτος του Ινστιτούτου Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων και έχει συμμετάσχει σε εργαστήρια και προγράμματα φιλοξενίας στη Σιγκαπούρη, στην Ελβετία και στο Berlinale Talents.

We Used to Be Friends, των Lena Dandanelle, Carolin Kubut, Lea Majer (Γερμανία)

Για μεγάλο διάστημα υπήρξαν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας μας· σήμερα ζουν παραμελημένα στις πόλεις και θεωρούνται πρόβλημα. Το περιστέρι είναι ένα κατάλοιπο του παρελθόντος που συνεχίζει να μας επηρεάζει μέχρι και σήμερα.

Οι Lena, Carolin και Lea σπουδάζουν Κινηματογράφο και Οπτικοακουστικές Τέχνες στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Φλένσμπουργκ από το 2022. Το We Used to Be Friends είναι η πρώτη τους ταινία μικρού μήκους που σκηνοθέτησαν ως ομάδα. Η Lena και η Lea είχαν προηγουμένως συμμετάσχει σε φεστιβάλ με την πρώτη τους ταινία μικρού μήκους Flensburg Sweetbitter.